Lakiernictwo XXI wieku (cz. V): Aplikacja lakierów nawierzchniowych

Na początku natrysku pistolet powinien już być w ruchu

Do napraw lakierniczych stosowana jest dziś niemal wyłącznie technologia natryskowego nanoszenia wszystkich części tworzonej powłoki za pomocą pneumatycznych pistoletów tradycyjnych lub nowoczesnych typu HVLP.

Przed właściwą aplikacją uprzednio przygotowanego lakieru konieczna jest zwykle ostateczna korekta jego lepkości przez ewentualne dodanie utwardzacza (dotyczy to materiałów dwuskładnikowych 2K) i w każdym wypadku rozcieńczalnika, którym dla ekologicznych materiałów wodorozcieńczalnych jest woda zdemineralizowana.

Zbyt duża lepkość lakieru zwiększa grubość nakładanej warstwy, a więc również zużycie materiału i czas schnięcia powłoki, zbyt mała z kolei utrudnia prawidłowe układanie kolejnych warstw i sprzyja występowaniu ich rozmaitych wad. Zalecenia producentów lakierów określające właściwą lepkość aplikowanego materiału odnoszą się do temperatury 20oC. W niższych lakier o tym samym składzie gęstnieje, a w wyższych ulega samoczynnemu rozrzedzeniu.

Lepkość bada się kubkami pomiarowymi, mierząc stoperem czas przepływu określonej ilości materiału przez kalibrowaną dyszę według zasad wskazanych przez producenta lakieru.

Natrysk lakieru

Przed tą operacją należy odtłuścić rozpuszczalnikiem benzynowym podłoże, czyli: szpachlówkę, wypełniacz lub starą powłokę lakierniczą, przeszlifowane uprzednio na mokro papierem o małej ziarnistości (najwyżej 400), obficie zwilżanym wodą. Cała ilość potrzebnych do naprawy płynnych materiałów lakierniczych musi być starannie wymieszana we wspólnym naczyniu.

Po napełnieniu zbiornika pistoletu lakierem sprawdza się na jakiejś dodatkowej powierzchni próbnej kształt natryskiwanego strumienia i ewentualnie koryguje jego regulację.

Początek właściwego natrysku następuje po wciśnięciu dźwigni spustowej pistoletu, który w tym momencie powinien już poruszać się z jednostajną prędkością, dokładnie równolegle do malowanej powierzchni. Natrysk z pistoletu nieruchomego powoduje nadmierne nawarstwienie lakieru lub powstawanie trudnych do usunięcia zacieków.

Odległość pistoletu od malowanej powierzchni powinna być zawsze stała i wynosić 15-20 cm. Przy odległości większej tworzy się mgła lakierowa, powodująca zmatowienie powłoki, a przy mniejszej - wzrasta ryzyko powstawania zacieków.

Ważne jest także utrzymywanie osi natryskiwanego strumienia w kierunku prostopadłym do powierzchni podłoża. Nawet nieznacznie, pod kątem 5o, skośne w poziomie lub pionie prowadzenie pistoletu sprawia, że materiał nie jest na podłoże nakładany jednakowo grubą warstwą, a jego część ulega rozpyleniu wyłącznie w powietrzu. Skośny kierunek strumienia źle wpływa na jakość powłoki, ponieważ cząstki lakieru przebywające dłuższą drogę od dyszy pistoletu do malowanej powierzchni uderzają w nią z mniejszą energią i tworzą lokalne obszary o mniejszej spoistości.

Nie należy jednak, w trosce o równomierność warstwy, marnować lakieru, zmieniając kierunek ruchu pistoletu poza malowaną strefą. Lepiej jest, choć wymaga to pewnej wprawy, podczas wykonywanego zwrotu zwalniać nacisk na spust, by ograniczyć intensywność natrysku.

Pojedynczą warstwę układa się, wykonując kolejne, równoległe pasy, zachodzące na jeszcze wilgotne poprzednie - do połowy ich szerokości. Dlatego do czasu wysychania warstw powinna być dostosowana zarówno szybkość ruchów pistoletu, jak i wielkość jednorazowo pokrywanego pola. Mniej mgły lakierowej osadza się na świeżej powłoce wówczas, gdy powierzchnie pionowe są zamalowywane pasami biegnącymi z góry w dół, a duże powierzchnie poziome - pasami coraz bardziej oddalonymi od miejsca, w którym stoi lakiernik.
Czasami najlepsze efekty daje nakładanie kilku warstw powłoki w taki sposób, by pasy w kolejnych warstwach wzajemnie się krzyżowały.
Nowoczesne lakiery o dużej rozlewności i sile krycia mogą być aplikowane oszczędniej tzw. metodą na 1,5 warstwy. Polega ona na malowaniu jednokrotnym, lecz z łączeniem sąsiednich pasów zakładkami o większej szerokości.

Krawędzie elementów pokrywa się w pierwszej kolejności, prowadząc pistolet tylko skośnie

Rys. powyżej: Malowanie powierzchni pionowych należy prowadzić zgodnie z kierunkiem obiegu powietrza w kabinie lakierniczej (zwykle z góry w dół)

Rys. obok: Krawędzie elementów pokrywa się w pierwszej kolejności, prowadząc pistolet tylko skośnie

Kolejność malowania elementów nadwozia

Ustalając kolejność malowania elementów nadwozia, trzeba uwzględniać nie tylko ich układ konstrukcyjny, lecz także kierunek obiegu powietrza w kabinie lakierniczej i rodzaj użytych materiałów, z których najbardziej podatne na wady powodowane niewłaściwą kolejnością pracy są lakiery nitrocelulozowe, a najmniej - chemoutwardzalne lakiery akrylowe.

Przy wymianie powłok na poszczególnych elementach zawsze najpierw maluje się miejsca trudno dostępne, takie jak: naroża, przetłoczenia i wnęki. Krawędzie błotników, drzwi, klap, słupków, ram okien i drzwi pokrywa się, prowadząc wzdłuż nich pistolet ustawiony skośnie. W miejscach tych grubość powłoki powinna być nieco grubsza niż na pozostałych częściach malowanego elementu, mniej narażonych na przecieranie podczas eksploatacji, mycia i konserwacji nadwozia. Po zamalowaniu obrzeży pozostałe części pokrywanej powierzchni maluje się w kilku poprzednio opisanych przejściach, z zachowaniem podziału na pasy równoległe.

Przy lakierowaniu wewnętrznych narożników natryskiwany materiał bardziej obficie osiada na zbiegających się płaszczyznach niż na linii ich styku. Konieczne więc staje się kolejne prowadzenie pistoletu wzdłuż krawędzi i prostopadle do powierzchni każdej tych płaszczyzn, dzięki czemu na linii narożnika powstaje pożądana zakładka.

Malowanie całych nadwozi powinno być prowadzone z góry w dół lub zgodnie z kierunkiem przepływu powietrza wokół malowanego pojazdu. Chodzi tu o ograniczenie do minimum zapylania przez mgłę lakierową powierzchni już pomalowanych i maksymalne wykorzystanie zalet metody "mokrym na mokre". Zapylenie jest bardziej widoczne, gdy mgła osiada na powierzchniach już przeschniętych, ponieważ jej cząstki nie wtapiają się w świeżą powłokę. Natomiast całkiem nieszkodliwe jest malowanie powierzchni wcześniej zapylonych. Równocześnie musi być przy tym zachowana ciągłość tworzonej powłoki, jak również harmonijny i wypadający we właściwym czasie powrót na miejsca już pomalowane w celu nałożenia kolejnej warstwy.

W kabinie lakierniczej z centralnym górnym nawiewem i kanałem wyciągowym umieszczonym pod pojazdem kierunek strug powietrza jest niemal pionowy. Dlatego dach malowany jest zawsze na początku, przeważnie z podziałem na połowy wyznaczone wzdłużną osią symetrii i pozwalające ułożyć na każdej z nich powłokę w jednym, nieprzerwanym przejściu. Połowy te można malować w bezpośredniej kolejności albo z pierwszej przejść najpierw do sąsiadujących z nią pionowych fragmentów nadwozia, a dopiero potem wrócić do drugiej połowy. Ze względu na płynność układania warstwy nie należy części pionowych pokrywać pasami z góry w dół.

Prowadzenie pistoletu

Cieniowanie

Najdoskonalsze nawet metody kolorystycznego doboru lakierów nie zapewniają pełnej zgodności zabarwienia uzupełnianych fragmentów z oryginalną powłoką. Rozwiązaniem tego problemu jest technika cieniowania, oparta na łagodnych, stopniowych zmianach odcieni, mało widocznych dla ludzkiego oka. Naprawa wykonana tą techniką wymaga zmatowienia aż do całkowitej utraty połysku powierzchni otaczającej miejsce pokrywane świeżym lakierem. Obróbce tej poddaje się powierzchnię o rozmiarach dokładnie odpowiadających planowanej strefie cieniowania. Tak przygotowaną powierzchnię należy starannie wyczyścić i odtłuścić za pomocą specjalnych preparatów z użyciem czystych ścierek bezpyłowych. Wskazane jest także jej przedmuchanie strumieniem sprężonego powietrza.

Pistolety z grawitacyjnym podawaniem lakieru do cieniowania powinny w przypadku modeli tradycyjnych mieć zamontowane dysze o przekroju 1,3-1,4 mm oraz ciśnienie powietrza wyregulowane na 3,5 bara. Dla pistoletów HVLP optymalny rozmiar dyszy wynosi 1,3-1,6 mm, a prawidłowa wartość ciśnienia powietrza - 0,67 bara.

Lakier należy nakładać na podłoże cienkimi warstwami, z których każda następna powinna być bardziej rozległa od poprzedniej. Aplikację prowadzoną tą metodą kontynuuje się aż do pełnego pokrycia naprawianej powierzchni. Następnie lakier przed wlaniem do zbiornika pistoletu rozcieńcza się specjalnym dodatkiem do cieniowania, oferowanym przez wszystkich głównych producentów materiałów lakierniczych. Zalecana zawartość tego preparatu określana jest na 50% początkowej objętości lakieru. Trzeba też obniżyć o około 40% ciśnienie powietrza. Cieniowanie krawędzi części naprawionej wykonuje się, prowadząc pistolet ruchami wahadłowymi, tak aby oddalać go łagodnym łukiem od krawędzi pokrywanego podłoża, nie przerywając natrysku. Cdn.

ZOBACZ TAKŻE: