Wadliwa praca zawieszeń

Fot. Sachs

Kontrola stanu zawieszeń specjalnym urządzeniem firmy Boge

Nawet doświadczeni mechanicy niekiedy zbyt łatwo dochodzą do wniosku, iż hałasy słyszane we wnętrzach nadwozi podczas przejeżdżania przez nierówności nawierzchni są skutkiem uszkodzeń lub zużycia amortyzatorów.

Źródłem niepożądanych dźwięków mogą być nie tylko same amortyzatory, lecz również nieprawidłowo zmontowane połączenia różnych elementów zawieszeń. Dlatego od ich dokładnego sprawdzenia należy zawsze rozpoczynać diagnozowanie (najlepiej przy użyciu urządzenia zwanego szarpakiem) przyczyn hałaśliwej pracy zawieszenia, eliminując kolejno wszystkie ewentualne usterki.

Do najczęściej występujących przyczyn hałasu zaliczyć należy zużycie lub uszkodzenie przegubów kulowych oraz metalowo-gumowych łożyskowań wzajemnie ruchomych elementów. Zjawiska te mogą być wywołane zbyt długą bądź nadmiernie intensywną eksploatacją pojazdu, albo też miejscowymi uszkodzeniami mechanicznymi.

Podobne jednak objawy bywają również skutkiem błędów montażowych. W zawieszeniach, w których amortyzator jest częścią oddzielną, współpracującą z osobnymi elementami sprężystymi i łączącymi, dotyczy to przeważnie niewłaściwego montażu połączeń śrubowych, w tym także tych służących do mocowania amortyzatora, np. przez zastosowanie niedostatecznych momentów dokręcenia. Istotnym niedopatrzeniem jest niestosowanie elastycznych kapturków nakładanych na górne końce tłoczysk amortyzatorów. Ich funkcja nie polega bowiem wyłącznie na mechanicznym osłanianiu niebezpiecznie ostrych końcówek gwintowanych oraz ochronie metalu przed korozją, lecz także na wyciszaniu odgłosów pracy zaworów znajdujących się w tłoku amortyzatora.


^{Rys.: Typowe uszkodzenia elementów metalowo-gumowych (po lewej: efekt złych warunków drogowych, po prawej: skutek niewłaściwego montażu)}

Podobne problemy mogą wystąpić także w przypadku zawieszeń z kolumnami MacPhersona, gdzie hałaśliwe działanie jest często następstwem niedostatecznego momentu dokręcania nakrętki mocującej wkład w kolumnie lub pominięcia w montażu gumowego pierścienia, izolującego akustycznie sprężynę od jej kołnierza oporowego.

Jakakolwiek jednak naprawa zawieszenia nie powinna się ograniczać do identyfikacji i usunięcia wspomnianych tu niedomagań. Wskazana jest zawsze przy tym kontrola stanu amortyzatorów, gdyż to one właśnie mają decydujący wpływ na bezpieczeństwo jazdy. Tłumią one drgania wywoływane nierównościami drogi nie tylko dla zwiększenia komfortu, lecz przede wszystkim dla zachowania optymalnej przyczepności pomiędzy bieżnikami opon a nawierzchnią.


^{Rys.: Przyczyną hałaśliwej pracy może być brak kapturka na górnym końcu tłoczyska}
	Zły stan dróg, przeciążanie pojazdu, agresywny styl jego prowadzenia i ciężkie warunki klimatyczne – to główne czynniki przyspieszające zużycie amortyzatora. Warto jednak pamiętać, że amortyzatory, jak i kompletne zawieszenia, bardzo rzadko tracą swą sprawność na skutek nagłej awarii. Ich zużycie przebiega stopniowo i na tyle wolno, że kierowca nie zauważa postępujących zmian. Więc pozbawione właściwej diagnostyki, mogą one powodować wiele zagrożeń, zwłaszcza podczas jazdy w warunkach zimowych. Do skutków obniżonej sprawności amortyzatorów należą: gorsze zachowanie pojazdu podczas pokonywania zakrętów, wydłużona droga hamowania i zwiększone ryzyko akwaplaningu, a także zakłócenia w działaniu elektronicznych programów stabilizacji toru jazdy (np. w pojeździe z ABS-em droga hamowania przy prędkości początkowej 80 km/h może się wydłużyć aż o 5 m!).
^{Rys.: Spowodowane tarciem ubytki na wkładzie kolumny McPhersona}

Zalecana niegdyś metoda diagnozowania, polegająca na próbie ręcznego rozkołysania stojącego samochodu, nie zapewnia rzetelnych informacji o stanie amortyzatorów. Konieczna jest w tym celu kompleksowa diagnostyka, przeprowadzona za pomocą specjalnych urządzeń testujących.