Kontrola układu zawieszenia

Ilustacje: KYB, Tedgum

Układ zawieszenia przedniego

Bezpieczeństwo i komfort jazdy są dla każdego użytkownika samochodu najważniejsze. Odpowiadają za nie amortyzatory oraz pozostałe elementy układu zawieszenia pojazdu. Dobrą okazją do kontroli kondycji auta może być każda wizyta w warsztacie, na przykład sezonowa wymiana opon, przegląd czy choćby wymiana oleju.

Wszelkie uchybienia i niesprawności komponentów zawieszenia mogą mieć negatywny wpływ na prowadzenie auta, komfort podróżowania oraz drogowe bezpieczeństwo. Kontrola układu zawieszenia to jedno, lecz czynności naprawcze są równie ważne, ponieważ niewłaściwie wykonane mogą skutkować przedwczesnym uszkodzeniem wymienianych części.

Współczesne samochody wyposażone są w elektroniczne systemy wspomagające i oddziałujące na komfort oraz zachowanie auta w trakcie jazdy. Właściwym kierunkiem podczas przeprowadzania napraw są więc odpowiednie procedury, a także przestrzeganie zaleceń producenta pojazdu.
KYB jako jeden z czołowych producentów oryginalnego wyposażenia (OE) zaleca kontrolę wszystkich elementów zawieszenia co 20 000 km, a każda wizyta w warsztacie powinna stanowić okazję do ich gruntownej kontroli.

Elementy kolumny amortyzatora
W skład kolumny MacPhersona wchodzą takie elementy, jak: amortyzatory, sprężyny zawieszenia, górne zestawy montażowe oraz zestawy osłon i odbojów. Mają one bezpośredni wpływ na zachowanie pojazdu w trakcie jazdy i od nich zależy odczucie komfortu i możliwość bezpiecznego zatrzymania auta. Zdiagnozowanie uszkodzeń kolumny amortyzatora wymaga wnikliwej i starannej diagnostyki zarówno w warsztacie, jak i podczas przeprowadzania jazdy testowej.

Zgodnie z procedurą, kontroli należy poddać także wszystkie pozostałe elementy pracujące w układzie zawieszenia pojazdu, czyli: sworznie wahaczy, tuleje metalowo-gumowe, łączniki stabilizatorów, gumy stabilizatorów, końcówki i drążki kierownicze. Zaleca się również skontrolowanie tarcz i klocków hamulcowych oraz łożysk kół.

Choć prace związane z diagnostyką i naprawą układu zawieszenia są jednymi z częściej wykonywanych w warsztatach mechaniki pojazdowej, to jednak zdarzają się błędy, skutkujące poważnymi konsekwencjami w późniejszej eksploatacji. Nieprawidłowe działanie któregokolwiek z jego elementów prowadzi do uszkodzenia lub przedwczesnego zużycia kolejnego.

Tylko kompletna diagnostyka z zachowaniem odpowiednich procedur naprawczych oraz usunięcie wszystkich zdiagnozowanych usterek zapewni prawidłowe działanie i funkcjonowanie zawieszenia.

Układ zawieszenia przedniego i jego części składowe

Kompleksowe badanie układu
Obejmuje ono kontrolę:

luzów połączeń sworzni kulowych, elementów metalowo-gumowych i łożysk;
stanu technicznego i sztywności elementów sprężystych;
stanu technicznego i stopnia tłumienia amortyzatorów;
oporów tarcia związanych z ruchem zawieszenia.

1. Ocena wizualna
Jest to pierwszy, wstępny etap diagnostyki zawieszenia pojazdu. Na jego podstawie można zweryfikować i zdiagnozować wiele widocznych uszkodzeń, które powinny zostać zakwalifikowane do wymiany:

amortyzatory – uszkodzenie powierzchni chromowej tłoczyska (wytarcie, łuszczenie, odpryski), wycieki oleju, mechaniczne uszkodzenia obudowy i mocowań;
sprężyny zawieszenia – pęknięcia, odpryski, korozja, wżery powierzchniowe, obniżenie prześwitu;
zestawy montażowe – naderwanie / pęknięcie połączenia metalowo-gumowego, uszkodzenie łożyska;
zestawy osłon i odbojów – rozerwanie osłony, pęknięcie / uszkodzenie odboju;
osłony gumowe przegubów kulowych – rozerwanie osłon gumowych przegubów kulowych / końcówek drążków kierowniczych / sworzni wahaczy / łączników stabilizatora, widoczne uszkodzenia mechaniczne, wyczuwalne duże luzy;
tuleje metalowo-gumowe – naderwanie / uszkodzenie tulei;
drążki stabilizatora – pęknięcia, korozja, wżery powierzchniowe;
drążki skrętne – pęknięcia, korozja, uszkodzenie mocowania.

2. Jazda próbna
Ten ważny element kontroli układu jezdnego samochodu zalecany jest zarówno przed, jak i po naprawie w celu sprawdzenia zachowania auta w trakcie jazdy przed diagnostyką oraz po wykonaniu niezbędnych napraw. Test ten pozwala wstępnie zweryfikować nieprawidłowości powodujące nadmierne przechyły nadwozia, utratę przyczepności i komfortu jazdy oraz wykryć wszelkie niepokojące dźwięki dobiegające z układu zawieszenia (głuche stuki, metaliczne zgrzyty, skrzypienie). Należy pamiętać, aby przed przeprowadzeniem jazdy testowej sprawdzić ciśnienie w oponach i stan ogumienia.

3. Kompletna diagnostyka
Odpowiednia procedura identyfikowania uszkodzeń wymaga przeprowadzenia szczegółowych badań wszystkich podzespołów zawieszenia. Wszelkie pozostawione niesprawności i luzy mogą skutkować przedwczesnymi uszkodzeniami oraz nie pozwolą prawidłowo ustawić geometrii.
Tego typu badanie ułatwiają przyrządy do wymuszenia szarpnięć kołami pojazdu potocznie nazywane „szarpakami”. Są to różnego rodzaju urządzenia hydrauliczne, pneumatyczne lub platformy najazdowe obsługiwane ręcznie.
Wszystkie prace naprawcze należy przeprowadzać zgodnie z technologią naprawy zalecaną przez producenta pojazdu, z wykorzystaniem odpowiednich narzędzi, a także z zachowaniem odpowiedniej kolejności podczas wymiany.

4. Montaż kolumny amortyzatora
Jedną z ważniejszych czynności naprawczych jest prawidłowy montaż kolumny MacPhersona. Właściwe złożenie i ustawienie elementów ma kluczowy wpływ na funkcjonowanie, poprawne działanie, a także bezpieczeństwo jazdy. Przed przystąpieniem do montażu należy sprawdzić dokumentację techniczną dotyczącą odpowiednich pozycji i ustawień zarówno sprężyny jak i górnego zestawu montażowego. Ocenę i weryfikację części, które będą zastosowane ponownie, należy przeprowadzić wnikliwie i z dużą starannością.

W przypadku, gdy amortyzator (w konstrukcji dwururowej) zostaje wymieniony na nowy, przed montażem należy kilkakrotnie (4-6 razy) wcisnąć i wyciągnąć jego tłoczysko do samego końca. Czynność ta jest niezbędna w celu ewentualnego odpowietrzenia amortyzatora ze względu na uwarunkowania logistyczne dotyczące składowania. Przepompowanie należy wykonać w pozycji jego pracy (pozycja pionowa).
Należy pamiętać, aby montaż całej kolumny amortyzatora w przypadku zastosowania amortyzatorów dwururowych przeprowadzać zawsze w pozycji pionowej. Wyeliminuje to możliwość zapowietrzenia podczas składania kolumny. Pozycja pozioma jest niezalecana!
Należy także sprawdzić poprawność ułożenia sprężyny zawieszenia w dolnym talerzu oporowym amortyzatora oraz prawidłowo ustawić pozycję górnego zestawu montażowego (jeżeli tego wymaga).
Zaleca się także każdorazowo wymienić zestaw osłon i odbojów na nowy w celu prawidłowej ochrony tłoczyska amortyzatora.

Podczas dokręcania nakrętki trzpienia tłoczyska nie należy używać klucza udarowego. Ta, niestety często stosowana praktyka warsztatowa jest bezpośrednią przyczyną uszkodzeń i związanych z tym reklamacji. Klucz udarowy przez generowane drgania może zmienić charakterystykę pracy amortyzatora, wpływając na zmianę koncentrycznie ułożonych płytek górnego zespołu zaworowego, powodować powstawanie stuków oraz być przyczyną jego krótkiej żywotności lub wręcz uszkodzenia. Podczas montażu amortyzatorów nie zaleca się także używania szczypiec zaciskowych do przytrzymywania tłoczyska podczas dokręcania nakrętki trzpienia, ponieważ doprowadza to do uszkodzenia powierzchni chromowej, a w następstwie – do uszkodzenia uszczelniacza i wycieku oleju z amortyzatora.

Końcowe dokręcanie górnego zestawu montażowego oraz tulei przeprowadza się na samochodzie dociążonym własną masą

Informacje o zalecanym momencie obrotowym

KYB zaleca stosowanie specjalnych narzędzi przeznaczonych do montażu amortyzatorów oraz używania właściwego momentu siły podczas dokręcania wszystkich połączeń gwintowanych zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu.
Po zamontowaniu kolumny amortyzatora należy pamiętać, aby końcowe dokręcanie górnego zestawu montażowego do nadwozia czy dokręcanie tulei metalowo-gumowych zawieszenia oraz tulei mocujących amortyzator przeprowadzać odpowiednią wartością momentu siły w pozycji, gdy zawieszenie dociążone jest masą pojazdu (gdy auto stoi na kołach).

Ilustacja: Tedgum

KYB zaleca wykonanie geometrii każdorazowo po wymianie elementów układu zawieszenia pojazdu.
Niesprawności układu zawieszenia można wyeliminować tylko przy zachowaniu odpowiedniej procedury diagnostycznej połączonej z zalecaną przez producenta pojazdu technologią naprawy.

Profesjonalne podejście oraz dbałość o szczegóły może przyczynić się do poprawy stanu technicznego obsługiwanych pojazdów, zmniejszyć ryzyko uszkodzenia podzespołów układu zawieszenia, a tym samym zwiększyć bezpieczeństwo na drogach.