Motoricus doradza przy wyborze oleju

Fot. Motoricus

Nie istnieją silniki spalinowe mogące obyć się bez oleju. Specjaliści firmy Motoricus przedstawiają kilka rad pomocnych przy doborze tego płynu eksploatacyjnego. Olej silnikowy oprócz smarowania trących o siebie elementów mechanicznych odprowadza nadmiar ciepła z elementów obciążonych termicznie, uszczelnia komorę spalania między tłokiem i cylindrem oraz chroni części metalowe przed korozją i zapewnia czystość silnika poprzez przenoszenie produktów spalania i innych zanieczyszczeń do filtra oleju.

Obecnie oleje powstające na bazie mineralnej nie są w stanie zapewnić wystarczającego wskaźnika lepkości – nie są one odpowiednio płynne w bardzo niskich temperaturach, co utrudnia rozruch silnika i przyspiesza jego zużycie. Jednocześnie nie zapewniają one wystarczającej lepkości w temperaturze rzędu 100–150 stopni Celsjusza. W przypadku mocno obciążonych termicznie silników olej mineralny nie wytrzymuje wysokich temperatur. Jednak istnieje odstępstwo od tej reguły: silniki skonstruowane w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego stulecia zadowolą się olejem mineralnym.

Nie jest natomiast prawdą opinia, jakoby nie można było zalać silnika olejem mineralnym jeśli wcześniej jednostka pracował na środku syntetycznym i odwrotnie. Należy jednak przestrzec kierowców przed stosowaniem wysokiej klasy oleju syntetycznego w silniku, który wcześniej przez kilkadziesiąt tysięcy kilometrów był eksploatowany na tanim oleju mineralnym. Ten ostatni mógł spowodować powstanie dużej ilości nagarów i szlamów, a nagła przesiadka na olej wysokiej jakości (także mineralny) często prowadzi do wypłukania osadów. To z kolei nieraz skutkuje rozszczelnieniem silnika lub zatkaniem przewodów olejowych i zatarciem jednostki napędowej.

Z obserwacji pracowników firmy Motoricus wynika, że większość kierowców nie rozumie oznaczeń zamieszczonych na opakowaniach olejów samochodowych. Aby zorientować się w przeznaczeniu środka należy zapoznać się z kilkoma parametrami. Pierwszym z nich jest klasyfikacja lepkościowa, która określa przydatność produktu w określonych warunkach klimatycznych. Za przykład niech posłuży symbolu 5W40. Cyfra 5 przed literą W (winter – zima) mówi o lepkości, jaką będzie miał olej w danej temperaturze otoczenia. Im niższa jest jej wartość, tym szybciej po porannym ruchu olej rozprowadzi się po silniku, minimalizując zużycie elementów wynikające z tarcia bez udziału środka smarnego. Liczba 40 określa z kolei przydatność oleju w warunkach roboczych panujących w silniku. Jest ona wyznaczana na podstawie badań laboratoryjnych lepkości kinematycznej w temperaturze 100 stopni Celsjusza i lepkości dynamicznej w 150 stopniach Celsjusza. Im mniejsza jest ta liczba, tym lżej pracuje silnik, a to z kolei przekłada się na mniejsze zużycie paliwa. Wyższa wartość mówi zaś, że silnik może być bardziej obciążony bez ryzyka jego zatarcia. Spełnienie najostrzejszych wymogów ekologicznych oraz maksymalne zmniejszenie oporów ruchu wymusza stosowanie olejów o lepkości takiej jak 0W20 (stosowanych w najnowszych konstrukcjach japońskich).

Drugi parametr przedstawiany na pojemnikach to klasyfikacja jakościowa. Obecnie w Europie najpopularniejsza jest klasyfikacja ACEA, wypierająca ranking API, który powstaje z myślą o Ameryce Północnej. ACEA dzieli oleje na cztery grupy:

A – środki do silników benzynowych samochodów osobowych i dostawczych;
B – środki do silników wysokoprężnych samochodów osobowych i dostawczych (z wyjątkiem jednostek wyposażonych w filtry cząstek stałych);
C – środki do najnowszych silników benzynowych i wysokoprężnych z katalizatorami trójdrożnymi i filtrami cząstek stałych;
E – środki do wysoko obciążonych silników wysokoprężnych samochodów ciężarowych.

Stosowanie oleju o konkretnych parametrach jest często niezbędne ze względu na normy określane przez producentów samochodów, a opisujące wymogi silnika. Zastosowanie olejów o innej lepkości niż żądana przez producenta może spowodować wzrost zużycia paliwa, nieprawidłową pracę osprzętu sterowanego hydraulicznie oraz wywołać zakłócenia w pracy sytemu odłączania poszczególnych cylindrów przy niepełnym obciążeniu (silniki HEMI). Mimo to producenci samochodów nie narzucają konkretnej marki oleju, a mówią tylko o tym, które produkty polecają. Nie wynika z tego, że inne oleje okażą się będą gorsze lub niewłaściwe. Każdy środek spełniający normy przedstawione w instrukcji obsługi pojazdu lub w katalogach producentów olejów jest właściwy bez względu na jego markę.

Olej ulega zużyciu i stopniowo traci pierwotne właściwości, więc ważna jest jego regularna wymiana. Częstotliwość wykonywania tej czynności jest ściśle określana przez każdego producenta samochodu. Większość wytwórców pojazdów zaczęła już stosować wskaźniki wymiany oleju silnikowego. Moment wymiany jest wyznaczany na podstawie kilku typowych czynników wywołujących pogorszenie właściwości środka smarnego. Pozwala to najlepiej wykorzystać olej. A podczas jego wymiany trzeba bezwzględnie pamiętać o wymianie filtra.