Ilustacje, źródło: Denso, WAECO/EPEE

Awaria sprężarki spowodowana niewystarczającym smarowaniem

Stosowanie podrabianych lub nielegalnych czynników chłodniczych niesie ze sobą ryzyko, często bagatelizowane przez warsztaty. Eksperci Denso przygotowali poniższy poradnik, w którym omówiono konsekwencje stosowania podróbek czynników chłodniczych oraz przedstawiono sposoby ich identyfikacji.

Na wstępie warto wyjaśnić, dlaczego rośnie liczba podrabianych czynników chłodniczych oferowanych na rynku wtórnym. W 2014 roku Komisja Europejska podjęła decyzję o konieczności kontroli emisji fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazów), w tym wodorofluorowęglowodorów (HFC). W konsekwencji Unia Europejska przyjęła dwa akty ustawodawcze: rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych i dyrektywę dotyczącą układów klimatyzacji mobilnej (dyrektywa MAC). Ich celem jest wymuszenie stosowania gazów o współczynniku globalnego ocieplenia (GWP) niższym niż 150.

Zgodnie z wytycznymi i przyjętym harmonogramem stopniowego wycofywania czynników chłodniczych o wysokim współczynniku GWP, takich jak R134a, w 2030 r. na rynku może być dostępna jedynie jedna piąta całkowitego wolumenu sprzedaży HFC z 2014 r.

R134a to HFC o GWP równym 1430, podczas gdy dwutlenek węgla (CO₂) ma GWP równy 1. Uwolnienie jednego kilograma czynnika chłodniczego R134  do atmosfery odpowiada 1430 kg CO₂. Potrzeba 12 lat od uwolnienia czynnika R134a do atmosfery, by został on rozłożony w wyniku naturalnych procesów, takich jak reakcje atmosferyczne i absorpcja przez roślinność. Należy jednak zauważyć, że stężenie R134a w atmosferze będzie nadal rosło, dopóki będzie on używany i uwalniany do atmosfery, zamiast odzyskania za pomocą stacji obsługi klimatyzacji. Dla porównania – czynnik R1234yf pozostaje w atmosferze zaledwie 11 dni.

Harmonogram wycofywania czynnika R134a

Jak widać na harmonogramie stopniowego wycofywania, w 2023 r. na rynku dostępne było jedynie 45% całkowitego wolumenu sprzedaży czynnika R134a w 2014 r., a w 2024 r. będzie to zaledwie 31%. Z tego względu cena czynnika R134a gwałtownie wzrosła, szczególnie w 2018 r., kiedy jego dostępność spadła z 93% do 63%, a rynek wpadł w panikę. W efekcie znacznie uaktywniła się tzw. szara strefa: import lub przemyt podrobionych i nielegalnych czynników chłodniczych, szczególnie przez kraje spoza UE.

Czym są podrabiane czynniki chłodnicze?
Definiuje się je jako zanieczyszczone mieszanki, które zwykle składają się z innych zabronionych czynników chłodniczych, takich jak R12 lub R22. Imitują one oryginalne czynniki chłodnicze. Jak już wspomniano, są zanieczyszczone, niebezpieczne i zazwyczaj sprzedawane w jednorazowych butlach po obniżonych cenach. Handel podrobionymi czynnikami chłodniczymi rośnie, a ich stosowanie powoduje różne konsekwencje – począwszy od słabej wydajności układu klimatyzacji, przez kosztowne uszkodzenia części i urządzeń, aż po poważne zagrożenie bezpieczeństwa i życia ze względu na ryzyko eksplozji.

Podrabiane czynniki chłodnicze są zazwyczaj oferowane w jednorazowych butlach ze względu na ich stosunkowo niską cenę i brak identyfikowalności. Używanie takich jednorazowych butli jest zabronione w UE od 2007 roku. Pomimo zakazu, w Europie coraz większą popularnością cieszą się również pojemniki własnej produkcji typu „zrób to sam”.

Do najczęstszych konsekwencji stosowania podrabianych czynników chłodniczych należą:

• zamrożenie układu klimatyzacji: czynniki chłodnicze niskiej jakości charakteryzuje nadmierna wilgoć (mogą uszkodzić układ klimatyzacji, zamarzając w kryształki lodu i blokując przepływ czynnika chłodniczego w zaworach rozprężnych i rurach parownika);
• korozja i powstawanie kwasów: nadmierna wilgoć w czynniku chłodniczym w reakcji z olejem sprężarkowym może powodować powstawanie silnie korozyjnych kwasów, które uszkodzają sprężarkę klimatyzacji;
• tworzenie się szlamu: obecność kwasów w układzie klimatyzacji może powodować tworzenie się szlamu zapychającego zawory rozprężne i przewody (szlam zakłóca również wymianę ciepła w wymiennikach i negatywnie wpływa na wydajność układu);
• awaria układu klimatyzacji: podrabiane czynniki chłodnicze często zawierają chemikalia/substancje niekompatybilne z układem klimatyzacji pojazdu i mogą prowadzić do jego uszkodzenia.

Całkowite zniszczenie sprężarki w stacji do nabijania czynnika chłodniczego

Należy bezwzględnie unikać stosowania podrobionych i nielegalnych czynników chłodniczych. W tym celu:

• pozyskuj je ze sprawdzonych i renomowanych źródeł, od renomowanych dostawców i producentów;
• nie używaj czynników sprzedawanych w butlach jednorazowych;
• sprawdzaj źródło i autentyczność czynnika chłodniczego;
• kupuj wyłącznie czynniki chłodnicze dostarczane w przyjaznych dla środowiska, identyfikowalnych butlach wielokrotnego użytku, nadających się do ponownego napełnienia.

Sprawdzanie czynnika chłodniczego
Stosunkowo prostym testem jest zbadanie zależności pomiędzy temperaturą i ciśnieniem czynnika chłodniczego w butli lub pojeździe. Korzystając z aplikacji Danfoss lub z suwaka Denso, można łatwo ustalić, czy zależność pomiędzy temperaturą a ciśnieniem czynnika chłodniczego jest prawidłowa. Prawidłowe ciśnienie czynnika chłodniczego w temperaturze 20^oC wynosi ok. 4,7 bara.

Sprawdzanie przez pomiar ciśnienia w butli

Innym, bardziej precyzyjnym rozwiązaniem jest skorzystanie z analizatora gazu. Analizator gazu pozwoli uzyskać dokładniejsze informacje o zawartości butli z czynnikiem chłodniczym (jednorazowego użytku), należy jednak pamiętać, że analizator nie jest w stanie wykryć wszystkich typów podrabianych czynników chłodniczych. Analizator gazu pozwoli przeprowadzić pomiar czynnika chłodniczego R134a i R1234yf z dokładnością ±1%, z podziałem procentowym na czynnik chłodniczy R1234yf, R134a, R22, HC i powietrze.

Tańszym i najprostszym rozwiązaniem alternatywnym jest skorzystanie z identyfikatora czynnika R134a lub R1234yf, jednak badanie pozwala jedynie otrzymać wynik: pozytywny/negatywny.

Identyfikator czynnika daje jedynie wynik pozytywny/negatywny

Czy niska cena podrabianego czynnika chłodniczego jest warta ryzyka? Odpowiadając na to pytanie, warto pamiętać o zagrożeniach wynikających ze stosowania podróbek czynników chłodniczych. Kolejną kwestią jest gwarancja. Jeśli w sprężarce Denso podczas rozpatrywania zgłoszenia odnotowane zostaną ślady podrabianych czynników chłodniczych lub jeśli kompresor uległ awarii na skutek ich stosowania – gwarancja traci ważność. Warto trzymać się z dala od podrabianych czynników chłodniczych.

Tweet

Informacja prasowa
Portal publikuje informacje prasowe skierowane do pracujących w warsztatach samochodowych napraw oraz środowiska aftermarketu motoryzacyjnego.