Dobór oleju na podstawie liczby TBN

Fot. ExxonMobil

TBN (Total Base Number) to wskaźnik zawartości zasadowych substancji chemicznych w oleju silnikowym. W wyniku ewolucji dodatków do oleju silnikowego wartość TBN traktowana jako pojedynczy punkt odniesienia już nie jest tak istotna, jak jeszcze kilkanaście lat temu. Specjaliści Mobil podkreślają, że ważniejsze od kierowania się wysokim TBN jest znalezienie produktu, który wykaże najmniejszą podatność na spadek zasadowości w okresie między wymianami. Stanowisko to jest poparte wynikami badań laboratoryjnych formulacji smarnych.

TBN ma istotny wpływ na ochronę silnika w przypadku, gdy olej napędowy zawiera wysoki poziom siarki. Jej obecność wywołuje szereg negatywnych konsekwencji dla silnika, takich jak zapychanie katalizatora i przyspieszenie korozji. Wraz z wprowadzaniem kolejnych norm Euro maksymalna zawartość siarki w oleju napędowym i benzynie została ograniczona do 10 ppm (części na milion). Dla porównania norma Euro I dopuszczała 200-krotnie większą zawartość siarki w paliwie, co mocno wpływało na kontrolę neutralizacji kwasowych produktów spalania przez olej silnikowy.

Jednak nawet dzisiaj, gdy używamy bardziej zaawansowanych formulacji smarnych i mieszanek paliwowych, liczba TBN w oleju wciąż odgrywa istotną rolę w neutralizacji kwasów, zapobiegając tworzeniu się osadów, a co za tym idzie – wydłużając żywotność silnika. Zasadowe substancje chemiczne mogą skutecznie rozpuszczać osady, a także utrzymywać czystość elementów silnika, takich jak tłoki, pierścienie i zawory. Czysty silnik działa wydajniej i zapewnia lepsze smarowanie. Zasadowe dodatki w oleju silnikowym Mobil tworzą warstwę ochronną na powierzchniach metalowych, zmniejszając tarcie i zużycie. Chronią one również przed korozją, szczególnie w przypadku silników pracujących w trudnych warunkach, na przykład w pojazdach użytkowych, eksploatowanych w terenie i narażonych na działanie skrajnych temperatur.

Postęp w rozwoju formulacji olejów silnikowych spowodował, że współczesne pakiety dodatków mogą przyczynić się do istotnego spowolnienia degradacji środka smarnego. W konsekwencji liczba TBN nowego oleju silnikowego może obniżać się wolniej w okresie pomiędzy wymianami. Testy prowadzone przez ExxonMobil udowodniły, że wysoka liczba TBN nowego oleju nie jest gwarancją, że olej ten będzie skutecznie neutralizować kwaśne produkty spalania do momentu kolejnej wymiany.

Powyższy wykres prezentuje, jak z upływem czasu maleje liczba TBN, a jednocześnie rośnie całkowita liczba kwasowa TAN. Test został przeprowadzony przy użyciu silnika Mack T-12, zgodnie z normą ASTM D 4739 i objął trzy oleje silnikowe: Mobil Delvac XHP ESP 10W-40 oraz dwa konkurencyjne oleje Full SAPS o standardowej zawartości popiołu. Pomimo wyraźnie niższej liczby TBN, Mobil Delvac XHP ESP 10W-40 zachował lepszą dla silnika zasadowość aż do końca testu, utrzymując wyższą rezerwę neutralizacji kwasów. Jego przewaga nad konkurencyjnymi olejami Full SAPS polegała na lepszej zdolności do utrzymania całkowitej liczby zasadowej po kilkuset godzinach pracy silnika.

Niskopopiołowe oleje silnikowe Mobil Delvac są specjalnie opracowane tak, aby utrzymać rezerwę neutralizacji kwasów i zapewnić doskonałą ochronę silnika, a tym samym wydłużyć okresy między wymianami oleju, nawet w porównaniu z niektórymi produktami o wysokiej zawartości popiołu.

Jednocześnie należy pamiętać, że nie warto przywiązywać nadmiernej wagi do wartości TBN nowego oleju. W praktyce to nie jej wartość, ale zdolność formulacji smarnej do utrzymania TBN będzie źródłem korzyści dla naszego silnika.