Fot. BMW, OSRAM, Hella, Philips, Valeo

Od kilkunastu już lat w samochodowych reflektorach głównych konkurują ze sobą halogenowe i ksenonowe źródła światła, a ostatnio coraz częściej stosowane są do tego celu diodowe zespoły LED. Wciąż jednak nie wiadomo, która z tych technologii ostatecznie zdominuje rynek jako najbardziej przyjazna dla uczestników ruchu drogowego i w związku z tym decydująca o popularności wyposażonych w nią modeli samochodów. O zalety i wady tych trzech rodzajów oświetlenia zapytaliśmy przedstawicieli ich producentów.

Magdalena Bogusz

OSRAM

Osiągnięcia i perspektywy

Aktywnym, często podróżującym kierowcom oraz użytkownikom samochodów, w których wymiana żarówki jest skomplikowana, oferujemy linię samochodowych źródeł światła Ultralife. Jej główną cechą jest wyjątkowa (w porównaniu z produktami standardowymi) trwałość żarówek i lamp ksenonowych. Pozwala ona na czterokrotnie dłuższe użytkowanie bez konieczności wymiany. Potwierdza to 4-letnia (dla żarówek halogenowych) i 10-letnia (dla ksenonów) gwarancja.

Kierowcy ceniący sobie maksimum bezpieczeństwa i bardzo wydajne światło, jeżdżący często nocą i poza obszarem zabudowanym, powinni zainteresować się źródłami światła serii Night Breaker i Silverstar. Zadaniem obu tych linii jest dostarczanie większej ilości światła w porównaniu ze standardowymi żarówkami. Na przykład żarówki Night Breaker Laser emitują do 130% więcej światła i generują do 40 m dłuższy jego zasięg niż klasyczne ich odpowiedniki. Dzięki podwyższeniu parametrów żarówki te lepiej oświetlają drogę w konkretnych punktach oznaczanych kodami 50R, 75R i 50V, czyli 50 m i 75 m z prawej strony na poboczu oraz 50 m przed samochodem. Taki obszar przed samochodem jest kluczowy z punktu widzenia bezpieczeństwa.

Lampy ksenonowe

Mają one znacznie dłuższą trwałość oraz silniejszy strumień świetlny (ponad 2 tys. lumenów) niż żarówki halogenowe. Ze względu na tę ostatnią cechę system reflektorów ksenonowych wymaga zgodnie z homologacją samopoziomowania i spryskiwaczy, aby nie oślepiać innych użytkowników drogi. Ksenony różnią się też od zwykłych żarówek specyfiką wytwarzanego światła – wraz z upływem czasu ich barwa zmienia się i spada ilość wytwarzanego światła, podczas gdy w halogenach dobrej jakości są to parametry niemal stałe.

Ma to wpływ na moment wymiany – halogeny wymieniamy wtedy, gdy po prostu przestaną świecić, a ksenony – gdy ich skuteczność spadnie poniżej 80%. Ponieważ technologia ksenonowa staje się coraz bardziej popularna, wymiany są częste, a ich powszechność tak duża, że wiele firm podszywa się pod markowych producentów. W związku z tym rośnie ryzyko zakupu podróbek, a produkty nieoryginalne cechują się po prostu złą jakością, co zagraża pojazdowi, kierowcy i innym użytkownikom ruchu drogowego. Nieprecyzyjne ich wykonanie często skutkuje złym rozsyłem światła: łuk świetlny nie znajduje się tam, gdzie trzeba, więc światło oświetla nieodpowiednie punkty na drodze i jest nierównomierne.

Oświetlenie LED

Technologia ta jest coraz powszechniej obecna w motoryzacji, także przy pierwszym montażu pojazdów ze względu na swoją trwałość, niewielkie wymiary, łatwość stylizacji i, oczywiście, mały pobór energii elektrycznej. Szczególnie często stosowana jest w oświetleniu wnętrza, światłach dziennych oraz pomocniczych. Światłem LED można bardzo łatwo sterować, oświetlając wybrane obszary podczas jazdy.

W przypadku reflektorów głównych źródła LED stanowią zazwyczaj kompletne oprawy. Dlatego przy awarii takiej lampy, choćby pojedynczej diody, najczęściej trzeba wymienić cały reflektor.

Europejskie normy na razie nie dopuszczają możliwości stosowania LED zamiast żarówek na zewnątrz auta. Wyjątkiem są pojazdy off-road, które nie poruszają się po drogach publicznych. Jednak korzyści ze stosowania LED w oświetleniu kabiny są oczywiste. Nawet gdy zdarzy się zostawić lampkę do czytania np. na całą noc, nie spowoduje to rozładowania akumulatora. Można też zapomnieć o konieczności jej wymiany, gdyż z pewnością "przeżyje" ona samochód.

Koszty powypadkowej naprawy

Nie są one porównywalne przy wszystkich stosowanych dziś rodzajach źródeł światła, choćby ze względu na stopień zaawansowania poszczególnych konstrukcji. Część reflektorów halogenowych jest rozbieralna, co ma wpływ na koszt naprawy. Natomiast lampy ksenonowe są znacznie bardziej skomplikowane, m.in. z powodu systemu samopoziomowania, a także niezbędnych przetwornic. Wymiana reflektora opartego na LED jest jeszcze droższa, lecz ceny z pewnością będą spadać w miarę upowszechniania się tej technologii. Oczywiście światła laserowe kosztują najwięcej, ale tu mówimy o kilku zaledwie modelach do ekskluzywnych aut.

Reflektory inteligentne

Firma Osram bierze czynny udział w rozwijaniu innowacyjnych trendów i rozwiązań. Ściśle współpracuje nie tylko z producentami samochodów, lecz także z dostawcami podzespołów oświetleniowych. Nieustannie pracuje nad rozwiązaniami LED. W przypadku zastosowań tej technologii bardzo popularne stają się reflektory typu Matrix, które potrafią wycinać całe obszary na drodze, np. obszar nadjeżdżającego z przeciwka pojazdu tak, aby nie oślepiać jego kierowcy, a jednocześnie doświetlać pozostałe obszary.

W tej chwili rozwijamy także dwie technologie przyszłości – lasery i OLED. Jesteśmy dumni z pozycji lidera w tym zakresie. Technologia laserowa jest już w tej chwili dostępna w modelach BMW i8, BMW serii 7 oraz Audi R8.

W przypadku lamp tylnych coraz bardziej popularna staje się technologia OLED, która daje niemal nieograniczone możliwości projektowania ich form; pozwala też na tworzenie trójwymiarowych powierzchni świecących. Takie reflektory znalazły się np. w Audi TT RS.

Zenon Rudak

Hella

Konstrukcje standardowe i specjalne

Firma Hella produkuje halogenowe żarówki typu LongLife, które przy zachowaniu wymaganych homologacją parametrów zapewniają znacznie przedłużoną trwałość. Takie żarówki proponujemy do pojazdów użytkowych, gdzie każdy przestój serwisowy zmniejsza efektywność prowadzonej działalności. Koszt takiej żarówki jest jednak wyższy od standardowego.

Żarówki marki Hella spełniają wszystkie wymagane przepisami warunki, co pozwala na ich bezpieczne wykorzystywanie w reflektorach samochodowych. Jakość oświetlenia drogi – czy to w warunkach złej widoczności, czy w terenie – zależy jednak od układu reflektor-źródło światła. Jeżeli reflektory opracowane i wykonane są z zachowaniem najwyższej jakości, żarówki firmy Hella zapewniają utrzymanie ich oryginalnych parametrów.

Jeżeli użytkownik chce poprawić jasność wiązki światła emitowanej z reflektora (ułatwia to percepcję kolorów i pozwala szybciej zauważać mniejsze przeszkody na drodze), może skorzystać z żarówek typu "+30%, +50%, +90%, +120%" (klasa Performance), które kosztem trwałości mają podniesione parametry świetlne. Koszt takiej żarówki jest wyższy niż standardowej.

Koszty naprawy

Najistotniejsze zalety i wady ksenonowych źródeł światła w porównaniu ze standardowymi, halogenowymi, to (po stronie zalet): większa jasność wiązki światła, większa trwałość źródła światła i większa jego sprawność energetyczna. Do wad z kolei należą: brak całkowitej zamienności części (żarniki ksenonowe są dostępne tylko w ASO lub w wyspecjalizowanych punktach sprzedaży, nie są dostępne na stacjach benzynowych), wysoki koszt źródła światła, konieczna obsługa przez wykwalifikowany i certyfikowany (wysokie napięcie) personel. W przypadku świateł LED zaletą jest większa jasność wiązki światła, a także możliwość stosowania systemów aktywnego i adaptacyjnego oświetlenia oraz trwałość źródła światła zbliżona do czasu "życia" pojazdu, brak obsługi, pełne parametry świetlne przez cały czas eksploatacji. Wadą systemów LED jest brak zamienności części (dowolne uszkodzenie wymaga zawsze wymiany całego reflektora) i bardzo wysoki koszt reflektora.

Uszkodzenie reflektorów głównych w kolizji drogowej nie oznacza więc dla użytkownika porównywalnych kosztów naprawy przy wszystkich rodzajach zastosowanych źródeł światła. Naprawa oświetlenia z lampami ksenonowymi będzie 2–5-krotnie wyższa niż w reflektorach halogenowych. W przypadku napraw oświetlenia typu LED koszty mogą być nawet 10–15-krotnie wyższe.

Prognozy rozwoju

Szybko rozwija się technologia LED. Wejdzie ona na stałe do wyposażenia wszystkich pojazdów w ciągu kilku najbliższych lat. W pojazdach wyższych klas będzie dostępna, prawdopodobnie do wyboru za dopłatą, technologia oświetlenia laserowego. Technologia laserowa rozwija sie dynamicznie, lecz jest jeszcze "droga" – zarówno w konstrukcji, jak i produkcji układów oświetlenia.

Równolegle z technologią laserową rozwija się technologia OLED oświetlenia tylnego. Te układy pozwalają na niemal dowolne kształtowanie już nie tylko lamp tylnych, lecz także obrazów emitowanych przez te układy (napisy, światło o zmiennej kolorystyce, jasności, efekty płynięcia itp.).

Tarek Hamed

Lumileds – producent oświetlenia Philips

Koszty i bezpieczeństwo eksploatacji

Żarówki Philips LongLife EcoVision charakteryzują się okresem eksploatacji wydłużonym do nawet 1500 godzin, co odpowiada, w dużym uproszczeniu, ok. 40 tys. km przebiegu pojazdu. Statystyczny polski kierowca będzie je musiał wymienić nie wcześniej niż po blisko trzech latach od zakupu, co w połączeniu z przystępną ceną zapewnia niskie całkowite koszty eksploatacji. Żarówki te polecam przede wszystkim do samochodów użytkowanych głównie w miastach. Warto przy tym podkreślić, że mimo swojej ekonomiczności wciąż zapewniają o 60% lepszą widzialność niż wymagane przepisami minimum.

Jeśli chodzi o największe bezpieczeństwo jazdy w warunkach nocnych lub przy zlej widoczności, polecam żarówki Philips XtremeVision. Zapewniają one światło nawet o 130% jaśniejsze od minimum przewidzianego przepisami, a jednocześnie – dzięki wysokiej precyzji montażu żarnika – charakteryzują się idealnym rozłożeniem plamy światła przed samochodem tak, by ograniczyć olśnienie kierowców nadjeżdżających z przeciwka. W warunkach pozamiejskich, gdzie nie ma latarni, każdy dodatkowy metr zasięgu świateł reflektorów może stanowić o różnicy między ominięciem przeszkody (kierowca widzi ją wcześniej i ma więcej czasu na reakcję) a uderzeniem w nią.

Energooszczędność

Lampy ksenonowe zużywają mniej energii niż halogenowe i zapewniają przy tym mocniejszy snop światła o barwie zbliżonej do naturalnego, słonecznego. Od lat kojarzą się z samochodami z segmentu premium, gdyż takie oświetlenie jest rozpoznawalne na pierwszy rzut oka i dodaje prestiżu. Stosunkowo wysoki koszt zakupu lamp jest równoważony ich wysoką trwałością, a coraz częściej stosowane światła do jazdy dziennej w technologii LED powodują, że nie trzeba korzystać z ksenonów w dzień.

Przyszłość należy jednak do oświetlenia opartego na technologii LED. Pomijając wysoką trwałość LED (liczoną w latach) i niski pobór prądu, reflektor zbudowany z kilkudziesięciu elementów LED umożliwia bezprecedensowo precyzyjne sterowanie wiązką światła. Nie mówimy tu o takich podstawach, jak doświetlanie zakrętów (to potrafił już Citroën DS pół wieku temu, w oparciu o żarówki halogenowe), ale o takim kształtowaniu wiązki światła, by podczas jazdy z włączonymi światłami drogowymi nie oślepiać innych użytkowników ruchu, zachowując przy tym wydłużony zasięg świateł.

Monika Krawczyk

Valeo

Rachunek korzyści i strat

W przypadku uszkodzenia w kolizji drogowej nawet jednego reflektora głównego należy wymienić oba na nowe. Już bowiem w autach kilkuletnich postępujące zużycie reflektorów spowoduje wyraźnie dostrzegalną różnicę między nowym a starszym, który nie został uszkodzony.

Niestety, wraz z poziomem zaawansowania technologicznego rośnie cena reflektora. Te, przystosowane do żarówek halogenowych, są i pozostaną najtańsze. Nieco droższe są reflektory współpracujące z lampami ksenonowymi. Na razie najdroższe są reflektory LED, których w ogóle naprawiać nie można. Jednak wraz z popularyzacją tej technologii i wzrostem liczby tak wyposażonych samochodów w parku pojazdów, cena reflektorów LED w aftermarkecie będzie w przyszłości spadać.

Reflektory główne stanowią coraz częściej integralną część "inteligentnych" systemów oświetleniowych. O takim oświetleniu auta możemy z powodzeniem mówić już dziś – choćby w przypadku systemu Matrix-LED. W samochodzie z reflektorami halogenowymi to kierowca przełączał światła z mijania na drogowe i odwrotnie. Tutaj jednostka sterująca podejmuje tę decyzję w oparciu o dane zebrane przez kamerę obserwującą przestrzeń przed samochodem.

Matryca LED umożliwia tworzenie stref cienia tam, gdzie inni użytkownicy drogi mogliby zostać oślepieni, a jednocześnie doświetla pozostałe obszary, wydłużając efektywny zasięg świateł daleko ponad to, co oferują halogenowe czy nawet ksenonowe światła drogowe.

Doskonałym uzupełnieniem matrycy LED są laserowe źródła światła, zapewniające ekstremalnie daleki zasięg świateł (liczony w setkach metrów), co bardzo podnosi poziom bezpieczeństwa w czasie nocnej jazdy po autostradach, gdzie wysoka prędkość pozostawia kierowcy minimalny czas na reakcję.

Tweet

Redakcja Miesięcznika Branżowego Autonaprawa