Rola diagnostyki w naprawach samochodów (cz. II)

Fot. Launch Polska

Oprócz odpowiednio przygotowanego stanowiska kontrolno-pomiarowego do sprawdzania parametrów geometrii ustawienia kół i osi pojazdów niezbędne jest jeszcze specjalistyczne urządzenie.

Pomiar i kontrola geometrii samochodowych podwozi mogą być realizowane obecnie przy użyciu przyrządów o kilku rodzajach konstrukcji. Jeszcze w niedalekiej przeszłości dominowały w tej dziedzinie urządzenia optyczne (zwykłe lub laserowe). Są one nadal wykorzystywane w niektórych warsztatach, lecz komfort ich użytkowania jest w porównaniu z oprzyrządowaniem współczesnym zdecydowanie niższy. Standardem są dzisiaj bowiem rozwiązania komputerowe.

Zobacz także:

Rola diagnostyki w naprawach samochodów (cz. I)

Procedury pomiarowe urządzeń skomputeryzowanych eliminują możliwość powstawania wielu błędów typowo obsługowych, mających wpływ na dokładność otrzymywanych wyników. Istotną rolę odgrywają tu również instrukcje stanowiące integralną część oprogramowania. Prowadzą one obsługującego przez cały cykl pomiarowy, informując na bieżąco o konieczności wykonywania kolejnych operacji i zarazem kontrolując poprawność i kolejność ich wykonywania. Zawierają też bardzo szczegółowe wizualizacje graficzne i to zarówno statyczne, jak i dynamiczne, co zdecydowanie ułatwia pracę diagnoście.


*Posiadające certyfikat ITS urządzenie X-631 z kamerami CCD*	*Urządzenie X-712*

Do interpretacji i weryfikacji wyników badań służą komputerowe bazy danych parametrów wzorcowych dla poszczególnych marek, modeli i wersji pojazdów. Można je aktualizować w trakcie użytkowania urządzenia. Poza samymi wartościami parametrów geometrii znajdują się w nich również graficzne schematy rozlokowania punktów regulacyjnych zawieszeń i układów kierowniczych oraz zalecenia dotyczące warunków wykonywania pomiarów.

Współczesne urządzenia komputerowe można podzielić na dwie odrębne grupy:

z technologią kamer CCD,
z pomiarem w systemie 3D.

Systemy zaliczane do pierwszej z tych grup wyposażone są w tzw. aktywne głowice pomiarowe. Stanowią one nadajniki i równocześnie odbiorniki liniowych wiązek promieniowania podczerwonego, tworzących tzw. elektroniczną ramę wokół badanego pojazdu. Umożliwia to określenie wzajemnych pozycji czujników umieszczonych w poszczególnych głowicach pomiarowych, zamocowanych do kół pojazdu w sposób umożliwiający ustalenie ich położeń kątowych względem odpowiednich linii odniesienia. W urządzeniach tego typu głowice pomiarowe zasilane są przez wbudowane w nie akumulatory. Dzięki temu w trakcie wykonywania czynności kontrolno-pomiarowych nie ma konieczności stosowania przewodów zasilających pomiędzy głowicami a jednostką centralną urządzenia, zdecydowanie pogarszających komfort wykonywania pomiaru. Przewody zasilające można jednak stosować w przypadku rozładowania się akumulatorów w głowicach pomiarowych.

Ładowanie akumulatorów głowic pomiarowych realizowane jest każdorazowo po odwieszeniu ich na uchwytach szafki jednostki centralnej urządzenia. Przesyłanie informacji (mierzonych parametrów) z głowic pomiarowych do jednostki centralnej w tej grupie przyrządów realizowane jest z wykorzystaniem transmisji radiowej.

Od niedawna urządzenia komputerowe działające w technologii kamer CCD posiadają dodatkowe funkcje programowe, zdecydowanie podwyższające komfort pracy oraz skracające znacznie cykle kontrolno-pomiarowe. Pierwszą z tych funkcji jest wykonywanie kompensacji bicia obręczy w znacznie szybszy i wygodniejszy sposób niż przy zastosowaniu tradycyjnej, dość czasochłonnej regulacji mechanicznej zamocowania głowicy na obręczy koła. Obecnie urządzenia tego typu umożliwiają przeprowadzenie kompensacji bicia kół poprzez:

obrót uniesionego koła o 90° – tryb niepełny, dla wybranego koła;
obrót uniesionego koła o 180° – odpowiednik metody tradycyjnej;
przetoczenie pojazdu.

Kompensacja bicia poprzez przetoczenie pojazdu umożliwia wykonanie jej dla wszystkich kół jednocześnie w wyniku przetoczenia pojazdu do przodu i do tyłu o wartość kąta obrotu kół wynoszącą 45°.


*Głowica aktywna z kamerami CCD urządzenia Launch X-631*	*Głowica pasywna urządzenia Launch X-712 3D*

Kolejną, bardzo przydatną funkcją programową nowoczesnych urządzeń tego typu jest możliwość pomiaru parametrów geometrii kół pojazdów, wyposażonych w spojlery i posiadających stosunkowo niskie zawieszenie, bez konieczności stosowania dodatkowych przedłużaczy pomiędzy zaciskiem koła a głowicą pomiarową. Dzięki wykorzystaniu tej funkcji można dokonać pochylenia końców głowic o wartość 1,5; 3 lub 4,5 mm, co w zupełności umożliwia komunikację pomiędzy nimi. W trakcie pochylania głowic pomiarowych wykorzystywana jest funkcja tzw. poziomowania elektronicznego głowic, uwzględniającego ich odchylenie od poziomu.

Najnowszą generację przyrządów do pomiaru i kontroli geometrii ustawienia kół i osi pojazdów są urządzenia pracujące w tzw. systemie 3D, czyli trójwymiarowego modelowania parametrów podwozia. Urządzenia wykorzystujące tę technologię pomiarową posiadają tzw. pasywne głowice pomiarowe, których zadaniem jest wyłącznie odbicie wiązek promieniowania podczerwonego wysyłanych do każdego koła pojazdu z nadajników stanowiska pomiarowego. Odbite pod odpowiednim kątem od ekranów głowic pasywnych promienie (w zależności od ustawienia kątowego kół) rejestrowane są przez kamery odbiorcze umieszczone na stanowisku pomiarowym.

Zastosowany w oprogramowaniu urządzenia odpowiedni algorytm oblicza wszystkie mierzone parametry geometryczne na podstawie odchyłek kształtu kołowego okręgów, umieszczonych na ekranach głowic pasywnych. Odchyłki te wynikają z kątowego ustawienia kół i osi pojazdów.

Czas wykonywania pomiarów urządzeniem tego typu wynosi zaledwie kilka minut i sprowadza się do krótkiego przetoczenia pojazdu do przodu i następnie w tył do poprzedniej pozycji. Znaczną zaletą tej konstrukcji jest brak w głowicach pasywnych jakichkolwiek elementów elektronicznych, co ma istotny wpływ na wydłużenie ich bezawaryjnej pracy oraz eliminuje konieczność ich kalibracji. Cdn.