Zamknięty układ zawieszenia pneumatycznego

Fot. Arnott

Lokalizacja zaworu wlotowego sprężarki

Nie wszystkie układy zawieszenia pneumatycznego pracują na tej samej zasadzie i warsztat podejmujący się naprawy konkretnego pojazdu musi wiedzieć, czy ma do czynienia z zawieszeniem konwencjonalnym, otwartym, czy tak zwanym układem zamkniętym. W obu przypadkach poprawna diagnoza możliwych usterek oraz odpowiedni serwis układu i doprowadzenie go do sprawności będą się różnić.

Procedura pompowania i spuszczania powietrza
Zanim przejdziemy do szczegółów, przyjrzyjmy się teraz ogólnym różnicom pomiędzy dwoma omawianymi układami oraz różnicom w zasadzie ich działania. Jak wynika z poniższego diagramu, tryb pracy kompresora różni się w zależności od rodzaju układu. W systemie otwartym kompresor spręża powietrze atmosferyczne i kieruje je do miechów lub zbiornika, podczas gdy w układzie zamkniętym wykorzystywany jest wstępnie sprężony azot. Ponadto w systemie otwartym nadmiar powietrza kierowany jest do atmosfery, a w układzie zamkniętym azot pozostaje w układzie, a nadmiar ciśnienia kierowany jest do zbiornika.

Należy pamiętać o tych różnicach podczas czynności serwisowych. W celu pompowania miechów lub wytworzenia dodatkowego ciśnienia, układ zamknięty korzysta z dwóch zaworów zwrotnych otwieranych w kierunku rozdzielacza. Następnie otwiera się zawór przypisany do określonego miecha i następuje przepływ gazu. Podczas spuszczania gazu nie jest on kierowany do atmosfery tylko do zbiornika przez otwarcie dwóch zaworów w odwrotnym kierunku. Schemat poniżej pokazuje przepływ azotu podczas napełniania i spuszczania gazu ze sprężyny powietrznej.

Przepływ azotu podczas napełniania i spuszczania w układzie zamkniętym

Mimo, że układ określa się jako zamknięty (powyższy schemat pokazuje transfer azotu z jednego obszaru do drugiego), jednak układ nie jest całkowicie odcięty od otoczenia! Gdy nastąpi ubytek azotu, system ma możliwość pobrania i kompresji powietrza z zewnątrz. W przypadku nieszczelności układ będzie próbował skompensować ubytek gazu przez otwarcie zaworu wlotowego sprężarki. Dotyczy to jednak tylko niewielkich ubytków azotu, więc w przypadku poważnych awarii system nie będzie w stanie funkcjonować poprawnie.

Symptomy awarii
Jeśli dojdzie do ubytku gazu, to ciśnienie w układzie zamkniętym stopniowo spada. Oczywistym symptomem wystąpienia wycieku gazu z układu będzie więc jego awaria. W układzie zamkniętym sterownik na bieżąco oblicza masę azotu jako wyznacznik normalnego działania układu. Jeśli masa ta będzie zbyt niska, system może zwrócić komunikat błędu np. max payload exceeded (przekroczona masa dopuszczalna).

Symptomem zbyt dużego ciśnienia jest dający się słyszeć syk spuszczanego gazu. Do takiej sytuacji dochodzi jedynie wówczas, gdy mechanik po wykonaniu naprawy nie przeprowadził prawidłowo procedury napełniania gazem. Oczywiście zbyt duże ciśnienie w układzie może spowodować uszkodzenie jego komponentów oraz stanowi zagrożenie dla wykonującego naprawę.

Porady serwisowe
Skupmy się teraz na konkretnych czynnościach podczas naprawy pojazdu lub wymiany komponentów układu:

Jeśli pojazd był użytkowany z pustymi miechami lub kolumnami, trzeba je wymienić.
Należy zawsze przestrzegać instrukcji montażu producenta pojazdu. W przeciwnym razie system będzie zwracał komunikaty błędów i funkcjonował nieprawidłowo.
Podniesionego pojazdu z pustym układem zawieszenia nie należy opuszczać na koła i przemieszczać. W czasie podnoszenia pojazdu z pustymi miechami tworzy się w nich podciśnienie. Jeśli samochód stanie wówczas na kołach, w miechu mogą powstać zagniecenia prowadzące do przedwczesnej awarii.
Należy przestrzegać procedury napełniania gazem. W przeciwnym razie może dojść do uszkodzenia połączeń elektrycznych lub innych uszkodzeń. W ekstremalnych przypadkach dojdzie do eksplozji miecha spowodowanej nadmiernym ciśnieniem lub ciśnieniem wytworzonym w niewłaściwym miejscu układu.
Aby system funkcjonował poprawnie, azot musi mieć odpowiednie ciśnienie. Kompresor tylko w niewielkim stopniu jest w stanie skompensować ubytek ciśnienia. Jeśli spadnie ono poniżej założonej wartości, zawieszenie należy ponownie napełnić azotem.
Co do zasady, po wymianie któregokolwiek z elementów układu, ciśnienie wewnętrzne powinno wynosić 17 barów. Trzeba zawsze sprawdzać w książce serwisowej, jakie ciśnienie powinno być w konkretnym układzie, oraz zawsze przestrzegać procedury napełniania.