Kontrola sworzni kulowych

Fot. TRW

Sprawdzanie luzu osiowego sworznia

Każdy samochód wymaga okresowej kontroli mechanizmów podwozia. Należy raz w roku lub co około 20 tys. km sprawdzić poprawność ich działania, uwzględniając przy tym dane serwisowe pojazdu.

Trwałość elementów podwozia zależy od ich konstrukcji, zastosowanych materiałów i warunków eksploatacji pojazdu, czyli od jakości dróg i czynników atmosferycznych. Poniższe zalecenia dla mechaników należy traktować wyłącznie jako zbiór wskazówek. Dokładne dane dotyczące kontroli i regulacji zawieszeń trzeba każdorazowo sprawdzić w danych serwisowych konkretnego modelu samochodu.

Jazda próbna

Obowiązkową czynnością jest jazda próbna. W jej trakcie należy zweryfikować wszelkie objawy zgłaszane przez klienta. Najlepiej odbyć ją, pokonując dystans kilkunastu kilometrów po drogach o zróżnicowanym stanie nawierzchni, ze zmienną prędkością, intensywnymi przyspieszeniami i kilkakrotnym hamowaniem. Należy wykonać próbę zawracania z maksymalnym skrętem koła kierownicy, nasłuchując stuków zawieszenia bądź układu kierowniczego. Sprawdzamy też stabilność ruchu pojazdu na nierównej nawierzchni. Jakiekolwiek nieprawidłowości resorowania lub problemy z utrzymaniem obranego toru jazdy mogą być spowodowane luzami wahaczy lub sworzni kulowych.

Kompletny samochodowy sworzeń kulowy

^{Kompletny samochodowy sworzeń kulowy}

Kontrola na stanowisku warsztatowym

Samochód powinien być gotowy do jazdy, nieobciążony lub obciążony częściowo. Oś przeznaczona do kontroli nie może być uniesiona. Należy oczyścić sworzeń, uwzględniając osłony przeciwpyłowe i śruby. Nie wolno stosować agresywnych środków czyszczących, a szczególnie rozpuszczalników. Do czyszczenia używa się specjalnych środków czyszczących neutralnych dla farb, lakierów, osłon gumowych oraz czujników ABS. Przy czyszczeniu trzeba uważać, by nie uszkodzić osłon przeciwpyłowych.

Podczas kontroli wzrokowej sprawdzamy ewentualną obecność korozji. Korpus, trzpień i pokrywa sworznia muszą być wolne od śladów głębokiej korozji (dopuszczalne są uszkodzenia o głębokości do około 0,5 mm). Z powierzchni styku i połączeń współpracującej z nim części (np. stożkowego gniazda ramienia zwrotnicy) należy usunąć wszelkie ślady korozji. Nieoczyszczenie takich miejsc powoduje szybkie korodowanie nowo zamontowanego elementu i przedostawanie się korozji poprzez wargę osłony przeciwpyłowej do wnętrza sworznia, powodując jego szybkie zniszczenie.

Kontrolę stanu zużycia drążków kierowniczych i ich końcówek należy rozpocząć od obracania kierownicą (przy obciążonej osi) na przemian w prawo i w lewo do momentu poruszenia się kół. Podczas tej operacji odchylenie sworznia końcówki drążka kierowniczego w kierunku obudowy (osiowym) spowodowane ugięciem sprężystego łożyska sworznia kulistego nie może przekroczyć 0,3 mm. Jest to wartość uśredniona dla różnych elementów. Jej przekroczenie lub słyszalne stuki podczas jazdy kwalifikują część do wymiany.

Elementy gumowe

Kontrola osłony przeciwpyłowej polega na naciskaniu na osłonę ręcznie dla sprawdzenia, czy na jej powierzchni nie wydobywa się smar. Może on pojawiać się jedynie w miejscu połączenia osłony ze sworzniem. Dodatkowo przeprowadza się dokładną kontrolę wzrokową powierzchni. Na powierzchni osłony nie mogą występować otwory, rozdarcia, ślady otarcia, uszkodzenia chemiczne; struktury materiału (na skutek działania płynu hamulcowego lub innych agresywnych środków chemicznych). Uszkodzone osłony mogą być przyczyną uszkodzenia korozyjnego sworznia z powodu przedostania się do niego wody i innych zanieczyszczeń. Krawędzie osłon przeciwpyłowych dociskanych pierścieniami zaciskowymi muszą spoczywać w rowku wykonanym w korpusie sworznia. Siła ściskająca powinna być na tyle duża, by ręczne obrócenie mieszków na obudowie było niemożliwe. Jeśli wynik kontroli jest niezadowalający, należy wymienić sworzeń lub kompletny element.

Nakrętka samohamowna musi być prawidłowo zamocowana. Należy sprawdzić połączenie śrubowe mocowania sworznia, w celu zapewnienia prawidłowej pracy.

Połączenia śrubowe elementu regulacyjnego

Obracając kierownicą na przemian w prawo i w lewo do momentu poruszenia się przednich kół, sprawdzamy (np. palcem), czy następuje przesunięcie gwintu w elemencie regulacyjnym, mogące spowodować przedwczesne jego uszkodzenie.

Jeśli wyniki kontroli któregokolwiek kontrolowanego elementu nie są zadowalające, należy wymienić część na nową. Wszystkie te operacje są istotne dla bezpieczeństwa. Dobry stan techniczny można utrzymywać nawet po wieloletniej eksploatacji auta, lecz tylko pod warunkiem stosowania przy naprawach części oryginalnych, produkowanych przez renomowanych dostawców, łączących najwyższą jakość z właściwymi parametrami technicznymi.