Elektroniczne sterowanie skrzyń biegów

Fot. Bosch

W roku 1965, czyli już 50 lat temu, firma Bosch opracowała pierwszy elektroniczny układ sterujący manualną skrzynią biegów. W automatycznej podobnego przełomu dokonał system Bosch Motronic.

Elektroniczne sterowanie zastosowane w skrzyni manualnej uwalniało kierowcę od konieczności wciskania pedału sprzęgła i ręcznego operowania dźwignią zmiany biegów. Opracowane zostało pod kierownictwem młodego inżyniera Hermanna Scholla, który obecnie jest honorowym przewodniczącym Grupy Bosch, i zastosowane w kilkuset samochodach Glas 1700. Jednak rynek nie był jeszcze gotowy na przyjęcie takiej innowacji.

Motronic tworzy nowe szanse

W 1979 roku konstruktorzy Boscha zainstalowali w firmowym systemie Motronic – stanowiącym połączenie elektronicznego wtrysku paliwa i zapłonu – dowolnie programowalny mikroprocesor. Ten właśnie komputer ze swą odrębną pamięcią umożliwił tworzenie układów sterowania automatycznych skrzyń biegów. W połączeniu z systemem zarządzania silnikiem służył on do optymalnej, automatycznej zmiany przełożeń.

W tej konstrukcji urządzenie sterujące skrzynią biegów przesyła odpowiednie polecenia do sterownika silnika, a ten interpretuje je i realizuje, zmieniając stosownie prędkość wału korbowego i wartość przekazywanego momentu obrotowego. Ten rodzaj sterowania został zainstalowany po raz pierwszy w modelu BMW 745i w roku 1983 – wraz z automatyczną skrzynią 4HP22 wykonaną przez ZF AG.

Współczesne komputery skrzyń biegów

W ciągu dwóch następnych dekad elektroniczne sterowanie stało się standardem we wszystkich samochodach z automatyczną skrzynią biegów. Urządzenie sterujące skrzyni dobiera biegi w taki sposób, by silnik prawie zawsze pozostawał w swym optymalnym zakresie pracy. Dzięki właściwie dobranym przełożeniom zapewnia się najlepsze osiągi, komfort jazdy, najniższe zużycie paliwa i emisję spalin.

Opracowana w firmie Bosch jednostka sterująca skrzyni biegów jest miniaturowym komputerem high-tech i umożliwia kompleksową obsługę różnych typów automatycznych przekładni. Przy tym ma ona moc obliczeniową 160 razy większą, niż komputer używany do programowania pierwszego lotu na księżyc.

Obecnie co drugi sprzedawany na świecie pojazd jest wyposażony w automatyczną skrzynię biegów. Wszystko wskazuje na to, że w przyszłości nastąpi szersze połączenie samochodu z Internetem.

Dowodem na to jest opracowany przez firmę Bosch elektroniczny horyzont, który łączy skrzynię biegów z aktualizowanymi na bieżąco informacjami nawigacyjnymi. Systemy nawigacyjne rozpoznają okolicę i mogą przekazywać te dane do automatycznej skrzyni biegów, która sama włącza biegi odpowiednie do ukształtowania terenu, przebiegu drogi i rodzaju jej otoczenia (np. obszar zabudowany). Tak inteligentna automatyczna skrzynia biegów pozwala na uzyskanie dodatkowej oszczędności paliwa na poziomie ponad dziesięciu procent.