Fot. Würth, Candddentguys.com

Im więcej pojazdów przypada na kilometr kwadratowy powierzchni miejskich ulic i parkingów, im mniejszy jest odsetek aut garażowanych, tym częściej są one narażone na uszkodzenia zewnętrznego poszycia.

Kolizje w ulicznych zatorach, parkingowe stłuczki, gradobicia i uderzenia spadających gałęzi lub lodowych sopli odznaczają się na samochodowych nadwoziach przeważnie trwale, gdyż korzystanie z profesjonalnych napraw warsztatowych jest dla ich właścicieli zbyt kosztowne. Usługowa oferta mija się z potencjalnym popytem, jeśli zakłada usuwanie niewielkich wgnieceń metodą wymiany kompletnych elementów i ponowne ich lakierowanie.

Tymczasem w pełni dostępne dla profesjonalistów, i to nie tylko tych specjalizujących się w ogólnym blacharstwie samochodowym, są technologie naprawcze zapewniające bez kosztownych inwestycji możliwość wykonywania stosunkowo tanich i zadowalających pod względem jakości napraw wszelkich powierzchownych uszkodzeń nadwozi. Skompletowane w tym celu oprzyrządowanie musi być jednak odpowiednio bogate i uniwersalne, a więc złożone w przemyślany sposób z narzędzi i ich systemów oferowanych w katalogach takich specjalistycznych dostawców, jak firma Würth.

Blacharska klasyka

Metody usuwania niepożądanych wgnieceń na powierzchniach różnych blaszanych wyrobów za pomocą młotków blacharskich i współpracujących z nimi babek blacharskich znane są od czasów starożytnych (tak m.in. naprawiano kiedyś uszkodzone w bitwach zbroje). We współczesnym blacharstwie samochodowym też bywa przydatna, choć jej zastosowania są ograniczone. Nie zawsze bowiem możliwy jest obustronny dostęp do uszkodzonej strefy nadwozia, pozwalający na swobodne ruchy młotka i precyzyjne podkładanie babki blacharskiej. Problem ten rozwiązują częściowo specjalne babki blacharskie o różnych kształtach, dające się utrzymywać stabilnie w trudno dostępnych przestrzeniach bez kłopotliwego, a więc i kosztownego demontażu elementów blaszanych i tapicerskich. Funkcję babki blacharskiej mogą też niekiedy pełnić odpowiednio użyte łyżki blacharskie, których podstawowym zastosowaniem jest jednak dźwigniowe wypychanie wgnieceń od strony wewnętrznej uszkodzonego nadwozia.

Narzędzia i zestawy narzędzi do prac blacharskich

Wszystkie używane przy tych metodach narzędzia muszą być zaprojektowane i wykonane zgodnie ze swym przeznaczeniem, by nie powodowały wtórnych uszkodzeń naprawianych blach. Dotyczy to zwłaszcza roboczych powierzchni młotków, które powinny mieć lekko wyoblony kształt, by nie kaleczyły obrabianego materiału swymi krawędziami.

Uniwersalny siłownik dźwigniowy i sposób jego użycia

Gdy usuwane wgniecenia mają charakter sprężysty (co znaczy, że na ich obszarze nie doszło do miejscowego rozciągnięcia lub spęczenia blachy), wskazane jest używanie młotków z nakładkami aluminiowymi, plastikowymi lub wykonanymi z twardej gumy. Ostatnie z wymienionych pozwalają nawet na prostowanie wgnieceń bez wtórnego uszkadzania dobrze zachowanej powłoki lakierniczej.

Metoda usuwania wgnieceń metodą klejenia

Zasadniczą wadą wyciągania wgnieceń wcześniej opisanymi, klasycznymi metodami blacharskimi jest znaczna zależność uzyskiwanych efektów od manualnych zdolności i wprawy stosującego je pracownika. Nawet przy sprzyjających warunkach przestrzennych wystarczy jedno błędne uderzenie młotka, niewłaściwe podłożenie babki blacharskiej lub nadmierny nacisk łyżki, by powstały trudne do usunięcia odkształcenie wtórne. W skrajnych wypadkach pokryta oryginalną powłoką lakierniczą powierzchnia wgniecenia staje się tak pomięta, iż jej wygładzenie wymaga szpachlowania, szlifowania i ponownego lakierowania.

Przyklejenie pojedynczego zaczepu na dnie wgniecenia oraz Zastosowanie potrójnego układu zaczepów klejonych

Dlatego wgniecenia bez perforacji blach oraz uszkodzeń powłoki lakierniczej najwygodniej i najbezpieczniej jest prostować metodą wyciągania od ich strony zewnętrznej za pomocą adapterów klejonych do powierzchni lakieru. Siłę wyciągającą można wówczas dozować stopniowo z bardzo dużą precyzją, a jej kierunek korygować na bieżąco w miarę postępów pracy. Możliwa jest także dowolna zmiana punktu jej przyłożenia, gdyż klej stosowany w tym systemie trzyma bardzo mocno w kierunku prostopadłym do powierzchni spoiny, lecz daje się łatwo zmiękczyć przez natrysk odpowiedniego rozcieńczalnika i oderwać przy równoległym do powierzchni lub skrętnym poruszaniu zaczepu.

Rodzaje klejonych zaczepów Würth

Firma Würth poleca do tego rodzaju prac swój uniwersalny komplet naprawczy o nazwie PinPuller wchodzący w skład systemu SmileRepair. Zawiera on zależnie od wersji wszystkie narzędzia niezbędne do usuwania wgnieceń z użyciem adapterów klejonych albo miedzianych elektrod zgrzewanych z metalową powierzchnią odsłoniętej blachy. W obu wersjach różniących się rodzajem użytych akcesoriów podstawową częścią zestawu jest mechaniczny siłownik dźwigniowy ze stopami oporowymi albo młotek udarowy, bądź też jednoramienna dźwignia z pojedynczą stopą oporową. Wszystkie te trzy narzędzia służą do wywierania siły wyciągającej.

Wersja do pracy metodą klejową wyposażona jest w odnawialny zapas specjalnego kleju i rozcieńczalnika, komplet adapterów z tworzywa o grzybkowych kształtach, dostosowanych rodzajem powierzchni przylgowej do rozmiarów i formy wgniecenia (zagłębienia kuliste, korytkowe, płaskodenne niecki itp.). Komplet taki zawiera po 2 sztuki z każdego rodzaju zaczepów o wymiarach 5 x 16 mm O; 5 x 27 mm O; 5 x 21 mm O i 5 x 32 mm O.

Dzięki wykorzystywaniu różnych elementów pośrednich przenoszących siłę wyciągającą z siłownika możliwe jest (zależnie od potrzeby) używanie zaczepów pojedynczych lub występujących w układach zawierających po kilka wspólnie ciągniętych elementów.

System adapterów klejonych swe główne zalety wykazuje w przypadku wgnieceń z zachowanym w całości pokryciem lakierniczym, lecz można go również wykorzystywać do prostowania blach stalowych lub aluminiowych o grubości od 0,5 do 2 mm.

PinPuller i zgrzewarka

O ile w systemie PinPuller w wersji klejowej usuwanie wgnieceń w nadwoziach odbywa się bez dodatkowego osprzętu, o tyle wersja z roboczymi elektrodami wymaga współpracy punktowej zgrzewarki, stanowiącej standardowe wyposażenie typowych warsztatów blacharskich. Nowoczesne, wielofunkcyjne urządzenia tego rodzaju są dość kosztowne, lecz na potrzeby drobnych i średnich napraw blacharskich wystarczają w zupełności ich znacznie tańsze, uproszczone konstrukcje. Minimalna ilość generowanego przez nie ciepła pozwala prowadzić prace także w pobliżu elementów podatnych na szkodliwe działanie wysokich temperatur. Niezależnie od źródła zgrzewającego prądu metoda elektrodowa nie daje możliwości prostowania blach lakierowanych, gdyż zgrzewanie elektrody z metalem wiąże się z koniecznością miejscowego oczyszczenia go z całej lakierniczej powłoki.

Przykłady ukształtowania powierzchni przylgowych zaczepów klejonych

Wersja elektrodowa ma natomiast inne istotne zalety. Przy zastosowaniu dostarczanych w zestawach kompletów miedzianych elektrod zgrzewanych ze stalową powierzchnią wgniecenia prostowanie przebiega w sposób analogiczny, jak w opisanej uprzednio metodzie klejowej, a więc przy użyciu takiego samego siłownika dźwigniowego lub młotka udarowego. Zgrzewarką można jednak również mocować we wnętrzu wgniecenia wielopunktowe zaczepy z karbowanego drutu i ciągnąć je siłownikiem PinPullera lub młotkiem bezwładnościowym za pośrednictwem dodatkowego jarzma, wyposażonego w odpowiednią liczbę haczyków. Siła wyciągająca rozkłada się wówczas bardziej równomiernie w całej naprawianej strefie.

Z lewej: sposób użycia dźwigni jednoramiennej z wyklepywaniem obrzeży wgniecenia miękkim młotkiem, z prawej: współpraca siłownika dźwigniowego z zaczepami zgrzewanymi (elektrodami)

Można też z posiadanej już prostej zgrzewarki korzystać osobno, np. z użyciem elektrody węglowej, lokalnie podgrzewającej odkształcenia blach, co pozwala na ich prostowanie za pomocą tzw. skurczu termicznego, ale to jest już głębszy stopień blacharskiego wtajemniczenia...

Tweet

Jacek Wójcik
Product manager, Würth Polska