Fot. Huzar Tools

Z punktu widzenia kierowców nowe konstrukcje sprzęgieł mają wiele zalet, lecz i one ulegają zużyciu. Wymagają wymiany zazwyczaj co dwa lata, co jest zadaniem wykonywanym głównie przez... niezależne warsztaty.

Autoryzowane serwisy, wbrew pozorom, nie radzą sobie z tym najlepiej. Specjalizują się bowiem w naprawach gwarancyjnych rzadko dotyczących jakichkolwiek sprzęgieł z racji ich wspomnianej, co najmniej dwuletniej trwałości. Dlatego brakuje im odpowiedniego doświadczenia, teoretyczno-praktycznej wiedzy i nawet... specjalistycznego oprzyrządowania. Powstającą w ten sposób rynkową lukę mogą wypełniać profesjonalne warsztaty niezależne. Dla nich praca przy sprzęgłach to chleb powszedni. One nie mają powodów, by bać się wymiany ich wersji samoregulujących się lub dwutarczowych, unikać kontaktu z potrzebną do tego wiedzą i zakupów specjalnego sprzętu. Zapraszamy zatem kolejne niezależne warsztaty do nieformalnego klubu specjalistów sprzęgłowych.

Istota samoregulacji

Już z samej swej natury "sprzęgło cierne" wymaga regulacji, gdyż tarciu zawsze towarzyszy zużycie. Dlatego wraz ze zużyciem okładzin tarczy sprzęgłowej współpracujący z nią zespół docisku (sprężyna talerzowa) i sterowania (linka lub zespół hydrauliczny pompa-siłownik) musi być odpowiednio dopasowywany do zmieniających się warunków pracy. Z kronikarskiego tylko obowiązku wspominamy o prehistorycznych rozwiązaniach tego problemu, takich, jak: śruba-nakrętka-kontra. Współczesność to sprzęgła, które same dostosowują się do zużycia, czyli po prostu samonastawne. Pionierami tej technologii są europejskie firmy LuK i Sachs. Pojawiają się również konstrukcje mniej lub bardziej dokładnie kopiujące rozwiązania liderów.

Uniwersalny przyrząd Huzar do demontażu i montażu sprzęgieł samonastawnych

Niezależnie od szczegółów konstrukcyjnych sprzęgła samoregulacyjnego, demontaż i zabudowa musi przebiegać zgodnie z jednoznaczną procedurą, odmienną niż w przypadku sprzęgieł tradycyjnych bez mechanizmów wewnętrznej regulacji.

Pięć przykazań

Postępowanie ze sprzęgłami samoregulującymi się obejmuje zaledwie pięć generalnych zasad.

1. Jeżeli demontujemy układ napędowy w innym celu niż wymiana sprzęgła (np. wymiana tylnego uszczelniacza, koła zamachowego etc.), to traktujemy sprzęgło jak nowe. Montaż i demontaż wykonujemy z użyciem przyrządu i według zaleceń producenta.

2. Nawet jeżeli są dostępne oddzielnie nowe "dociski" i "tarcze", wymieniamy cały komplet "z jednego pudełka". Ryzyko nieprawidłowej współpracy części od różnych producentów jest dla warsztatu zbyt duże.

3. Zestaw części musi być dobrany do konkretnego modelu samochodu, w oparciu o katalog producenta części. Ustalenie, że "śruby pasują", to zbyt mało.

4. W obecnej rzeczywistości rynkowej opłaca się prewencyjna wymiana sprzęgła, kiedy ono "jeszcze działa". Jego uszkodzenie podczas podróży oznacza bowiem znaczne dodatkowe koszty holowania lub przewozu lawetą. Bez obaw można zalecić zasadę wymiany sprzęgła wraz z drugą wymianą tarcz hamulcowych. Opiera się to na domniemaniu, iż klient który intensywnie hamuje, także intensywnie rusza.

5. Używane koło zamachowe można pozostawić tylko przy pierwszej wymianie, a i to nie zawsze. Drugie sprzęgło wymaga zawsze nowego koła.

Przyrząd montażowy Dragon

Zrozumienie potrzeby stosowania przyrządu przy montażu i demontażu sprzęgła samoregulacyjnego nie jest proste. Trzeba w tym celu zapoznać się ze schematem konstrukcyjnym i opisem działania subtelnego mechanizmu regulacji. W największym skrócie, który mało wyjaśnia, można powiedzieć, że sprzęgło typu X-tend lub SAC jest układem o zmiennej sztywności z niesymetrycznym przebiegiem sił. Dlatego nie jest obojętne, czy ugięcie do wymiaru roboczego głównej sprężyny talerzowej następuje na jej wewnętrznej krawędzi, czy też na "okręgu przegięcia".

Przyrząd Dragon jest oryginalną polską konstrukcją, chronioną patentami. Ma kilka, pozornie drobnych szczegółów, rozwiązanych w zdumiewający wręcz sposób. Po pierwsze, w odróżnieniu od nieprzemyślanych i schematycznych konstrukcji zagranicznych ma jedną tarczę roboczą zamiast... dwóch, a pomimo to umożliwia w pełni uniwersalne zastosowanie do sprzęgieł mocowanych trzema lub czterema śrubami. Dodatkowo jego tarcza dzięki swojemu kształtowi jest sztywniejsza.

Elementy składowe przyrządu Huzar: 1. płyta oporowa, 2. śruba centralna ściągacza, 3. nakrętka moletowana, 4. szpilka, 5. nakrętka śruby centralnej, 6. nasadki kluczowe

Drugą przewagą Dragona nad konkurencją jest pomyślnie rozwiązany problem z dopasowaniem centrowania do różnych średnic łożysk podporowych w wale korbowym i średnic otworu wielowypustu tarczy sprzęgłowej. W zestawach konkurencyjnych znajdują się coraz większe torebki z tulejkami o rozmaitych wymiarach, a pomimo to zawsze coś nie pasuje, czyli jakiejś średnicy brakuje. Warsztaty ratują się dorabianiem brakujących tulejek u tokarzy. Czas leci, klient czeka, tokarz musi wziąć swoje...

Sposób zamocowania przyrządu Huzar do sprzęgła samonastawnego

Jak z bajki brzmi zatem zapewnienie producenta Dragona, że jego przyrząd obsługuje... dowolne średnice (oczywiście, w granicach rozsądku). Jak to możliwe? Jako elementów centrujących użyto w nim po prostu... standardowych nasadek kluczowych. Pomysł ten pozwala stopniować precyzję osiowania co 1 mm, a nawet dokładniej. Można się przekonać, że np. nasadka "10" firmy Hazet ma o kilka dziesiątych milimetra mniejszą średnicę niż "chińska". W ten sposób, manewrując nominalnym rozmiarem nasadek i ich odmianami handlowymi, można z łatwością zawęzić dokładność centrowania do ok. 0,5 mm, co z zupełnością wystarcza do swobodnego montażu skrzyni.

Sprzęgła w skrzyniach DSG

Wprowadzone ponad 10 lat temu przez VW układy napędowe z dwusprzęgłowymi skrzyniami biegów to kolejne pole działania dla niezależnych warsztatów naprawczych. Wyposażone w nie samochody audi, seat, škoda lub volkswagen trafiają przeważnie na nasz rynek jako pojazdy używane wcześniej za granicą, a więc z przebiegiem co najmniej kilkudziesięciu tysięcy kilometrów. Krajowi ich właściciele stosunkowo szybko szukają pomocy w warsztatach, ponieważ komfort zmiany biegów spada, auto zaczyna "kopać", w kabinie pojawia się zapach spalenizny...

W 90% takich przypadków wyjście jest tylko jedno: wymiana sprzęgła na nowy, kompletny zestaw naprawczy marki LuK, przeznaczony do danego modelu auta. Koszt takiej skutecznej naprawy, na którą bez strachu można dać rozsądną gwarancję, pozostaje w logicznym związku z wartością rynkową nienowego już auta, lecz wielu klientom wydaje się zbyt wysoki. Tak bywa faktycznie w przypadku oferty autoryzowanego serwisu, obejmującej cenę zestawu "oryginalnych" części i "autoryzowanej" robocizny. W niezależnym warsztacie tę samą usługę można wykonać znacznie taniej i to bynajmniej nie dzięki montowaniu kiepskich podróbek.

Szczegółowa diagnoza wstępna

Powinna ona przede wszystkim wykluczyć zawsze możliwą sytuację, w której wadliwa praca układu napędowego nie jest spowodowana zużyciem lub uszkodzeniem pakietu sprzęgłowego, lecz innymi usterkami samej skrzyni DSG. Należy więc przeprowadzić profesjonalną diagnozę sterowników zespołów układu napędowego (silnik, skrzynia DSG, sterownie trakcją) za pomocą odpowiedniego testera.

Przyrząd montażowy Dragon wykorzystuje w swej konstrukcji niektóre firmowe rozwiązania zastosowane już w huzarze

Jeżeli stwierdzimy, oprócz jednoznacznych uszkodzeń pakietu sprzęgłowego, błędy w bloku mechatronicznym sterowania skrzyni, musimy szczegółowo powiadomić o tym klienta. Naprawy mechatroniki polegają z reguły na wymianie drogich części na nowe, czyli ich koszt może przekroczyć wartość auta.

Wymiana pakietu sprzęgłowego

Sukces tego przedsięwzięcia zależy od spełnienia jeszcze przed wymontowaniem skrzyni trzech istotnych warunków.

1. Po pierwsze, trzeba zamówić właściwe sprzęgło przeznaczone do określonego modelu i wersji auta u dostawcy mającego dostęp do wiedzy producenta tej części, np. marki LuK. Pomocni są w tym zakresie doradcy techniczni firmy Inter Cars, mający odpowiednią wiedzę i praktykę w doborze tych części.

2. Konieczne jest zapoznanie się z procedurami demontażu i montażu pakietu sprzęgła (np. dzięki filmom instruktażowym LuK dostępnym na http://autobeztajemnic.pl/strefa-kierowcy/biuletyny-techniczne/biuletyny/284.html. Nie wymagają one szczególnych kompetencji; radzi sobie z nimi każdy mechanik z dwu-, trzyletnią praktyką, jeżeli potrafi dokonać wymaganych przy montażu pomiarów luzów. Jest to konieczne dla prawidłowego zastosowania podkładek regulacyjnych o odpowiedniej grubości, co warunkuje uzyskanie prawidłowych odległości współpracujących części.

3. Należy dysponować specjalnym sprzętem montażowo-pomiarowym, na przykład zestawem narzędzi Hetman. Zawiera on wszystkie przyrządy niezbędne do wymiany sprzęgła w samochodach audi, seat, škoda i volkswagen wyposażonych w automatyczną skrzynię biegów z suchym podwójnym sprzęgłem "DSG". Jest przy tym oryginalną polską konstrukcją, znacznie tańszą i łatwiejszą w użytkowaniu od bardzo kosztownych fabrycznych narzędzi serwisowych korporacji VW. Ważną zaletą Hetmana w stosunku do innych ofert jest udzielana przez jego producenta "dożywotnia" gwarancja.

Po montażu mechanicznym sterownik DSG należy "oczyścić" z zapisanych w jego pamięci błędów, właściwie dopasować indywidualne dane adaptacyjne, sprawdzić poziom płynów i powtórnie odczytać pamięć błędów po kilkudziesięciokilometrowej jeździe próbnej w zmiennych warunkach.

Szybka aktualizacja technologii

Producent Dragona i Hetmana utrzymuje stały kontakt z dużymi warsztatami niezależnymi, wykonującymi wiele wymian sprzęgieł. Pojawiające się zmiany konstrukcyjne w kolejnych modelach samochodów są niezwłocznie uwzględniane w konstrukcji przyrządu. Użytkownicy, którzy już mają opisane tu przyrządy, mogą zakupić części dopasowujące je niewielkim kosztem do najnowszych standardów.

Tweet

Jacek Szymański
Huzar Tools