Podręcznik mechaniki pojazdowej: Diagnozowanie uszkodzeń łożysk

Fot. FAG

Diagnozowanie uszkodzeń łożysk

Pierwszym objawem niesprawności łożysk tocznych w kołach samochodowych jest ich hałaśliwa praca i tendencja do rozgrzewania się podczas spokojnej jazdy, bez częstego używania hamulców. Towarzyszą temu zazwyczaj wycieki smaru. Usterki tego rodzaju wymagają szybkiej interwencji, ponieważ mogą mieć bardzo groźny wpływ na bezpieczeństwo jazdy.

Przyjąć można bez nadmiernych uproszczeń, że jedyną poprawną metodą postępowania jest w takich wypadkach wymiana uszkodzonego łożyska na nowe. Jednak konieczne jest przy tym również dokładne zdiagnozowanie łożyska wymontowanego z pojazdu. Pozwala to bowiem ustalić przyczyny uszkodzenia i je wyeliminować. W przeciwnym wypadku nowe łożysko może okazać się równie nietrwałe, jak to używane poprzednio.


Przegrzanie	Pęknięcie pierścienia	Zukosowanie bieżni
Przyczyny: niedostateczne odprowadzanie ciepła z łożyska, nadmierny dopływ ciepła z zewnątrz, za słabe smarowanie	Przyczyny: za silny wcisk pierścienia w gnieździe, nadmierne naprężenie wstępne zespołu łożysk	Przyczyny: niewspółosiowy montaż łożyska w gnieździe, uszkodzenia lub zanieczyszczenia bieżni
Następstwa: obserwowane przebarwienia są objawem odhartowania powierzchni stalowych, co osłabia ich wytrzymałość i może prowadzić do odkształceń	Następstwa: nieregularna praca, możliwość blokowania elementów tocznych przez odpadające odłamki	Następstwa: trwała zmiana kształtu obwodowego zagłębienia bieżni
Zapobieganie: kontrola temperatury pracy, prawidłowe odprowadzanie ciepła	Zapobieganie: utrzymywanie prawidłowych luzów (w tym wypadku ujemnych) konstrukcyjnych i montażowych	Zapobieganie: kontrola współosiowości gniazd i wałów, symetryczny docisk pierścienia wewnętrznego przez nakrętkę na czopie i współpracującą z nią podkładkę oporową

Za ciasne pasowanie

Zmęczenie powierzchni roboczych

Odkształcenia elementów tocznych

Przyczyny: za ciasne gniazdo łożyska i nadmierne jego naprężenie wstępne doprowadzają, zwłaszcza przy niedostatecznym smarowaniu, do nieregularnego pogłębienia rowka bieżni

Następstwa: szybkie zmęczenie materiału i całkowita awaria łożyska

Zapobieganie: prawidłowa regulacja ujemnego luzu łożyska i zgodne z instrukcją jego pasowanie w gnieździe

Przyczyny: nieprawidłowy dobór łożyska do jego rzeczywistych warunków pracy, za mała odporność bieżni na naciski elementów tocznych

Następstwa:w nadmiernie obciążonych bieżniach pojawiają się najpierw mikropęknięcia, a potem powiększające się ubytki, nasila się hałaśliwość pracy łożyskowania i nieregularność jego obrotów

Zapobieganie: stosowanie łożysk przewidzianych przez konstruktora danego podzespołu, niezwłoczna wymiana łożysk hałaśliwych

Następstwa: zniekształcenia powierzchni elementów tocznych odciskają się na bieżniach, powodując hałaśliwą pracę łożysk, wibracje wałów, a z czasem wypadanie kulek lub rolek z koszyków

Zapobieganie: używanie właściwych narzędzi do montażu i demontażu łożysk, przy wciskaniu pierścieni na wały i do gniazd siły nie mogą być przenoszone przez elementy toczne