Narzędzia ręczne - wszystko po staremu?

Fot. Kamasa Tools

Zmieniają się technologie naprawy pojazdów, na rynku pojawiają się nowi producenci, powstają bardziej rygorystyczne przepisy BHP, rozwija się ergonomia... Jak to wszystko wpływa na konstrukcje warsztatowych narzędzi ręcznych, tych uniwersalnych i specjalistycznych?

Nie warto ryzykować

Nowi producenci ze wschodu i narzędzia typu „no name” nie stanowią dużego zagrożenia dla uznanych marek, które już zdążyły zdobyć zaufanie polskich mechaników. Warsztaty mechaniki pojazdowej podążają coraz bardziej w stronę profesjonalizacji i rozwoju jakości świadczonych usług, więc nie są zbyt zainteresowane narzędziami niewiadomego pochodzenia o niesprawdzonej jakości. Ceny tych produktów trudno uznać za tak konkurencyjne, aby opłacało się ryzykować uszkodzenie pojazdu klienta, straty czasu, pieniędzy, a czasami nawet zdrowie.

Rozwój ergonomii najbardziej wpłynął na profilowanie rękojeści kluczy nasadowych i wkrętaków. Dzięki nowym badaniom i wielu dekadom doświadczeń jesteśmy dziś w stanie opracowywać ich kształty świetnie pasujące do dłoni użytkownika, a także maksymalnie funkcjonalne w trakcie pracy (np. przy obracaniu wkrętaków). Zmieniły się też materiały wykorzystywane w rękojeściach. Oprócz twardego tworzywa stanowiącego o wytrzymałości klucza lub wkrętaka, wykorzystuje się miękkie polimery, dzięki którym chwyt jest pewniejszy i bardziej komfortowy, a dłoń mniej się męczy przy pracy. Poza rękojeściami nowoczesne klucze nasadowe mają najczęściej lekko odgięty profil części roboczej, pozwalający na wygodną pracę w trudno dostępnych miejscach. Również mechanizmy do zwalniania nasadek i zmiany kierunku obrotów dopracowano tak, by można je było obsługiwać łatwo i bez nadmiernej siły.

Wysoką jakość zapewniają produkty znanych marek. W przypadku innych można się w ocenie kierować informacją na temat materiałów użytych do ich wykonania. Jeśli nie są one ujawniane, narzędzie raczej nie budzi zaufania. Na przykład w produktach o wysokiej jakości znajdziemy informację o użyciu stali chromowo-molibdenowej (CrMo), bardzo wytrzymałej, lecz stosunkowo drogiej. Najczęściej wykorzystuje się ją do wykonywania elementów najbardziej narażonych na zniszczenie (np. mechanizm zapadkowy grzechotki, grot wkrętaka). W większości dobrych narzędzi warsztatowych występuje też stal chromowo-wanadowa (CrV), używana m.in. do wyrobu profesjonalnych kluczy płaskich. O jakości narzędzia mogą również świadczyć okres i warunki gwarancji, która w przypadku wyrobów o wysokiej jakości trwa zwykle dłużej niż 2 lata. Dla narzędzi mechanicznych NEO okres ten wynosi aż 25 lat.

Narzędzia są teraz tańsze

Na początku lat 90. narzędzia producentów z zachodniej Europy kupowano u nas bardzo chętnie. Chłonny rynek pozwalał nawet stosować w Polsce marże nawet o ok. 30% wyższe niż w krajach pochodzenia. Ponadto niewielka ilość krajowych dystrybutorów sprawiała, że obroty i zyski rosły bardzo szybko. Po wejściu na rynek producentów z Azji sytuacja uległa drastycznej zmianie. Dobra jakość za rozsądną cenę stała się mile widziana. Rachunek ekonomiczny okazał się ważniejszy niż lojalność dystrybutorów...

Obecni na rynku zachodni producenci przeszli do defensywy, więc zaczęli tworzyć nowe marki. Oznaczane nimi produkty miały jakość podobną do oryginalnej przy znacznie niższej cenie. Była to próba konkurowania z producentami azjatyckimi. Pozycja zachodnich producentów jest jednak nadal bardzo wysoka, chociaż w dużej części produkcja została przeniesiona „tam”, w celu obniżenia kosztów wytwarzania i podniesienia zysków, przy pewnym obniżeniu jakości. Pozytywny efekt tych wszystkich procesów to zaostrzenie konkurencji i korzystna dla klientów obniżka cen.

Pojęcie ergonomii do niedawna było w naszym kraju pustym słowem, choć wielu producentów narzędzi, szczególnie z Europy Zachodniej, zaczęło korzystać z osiągnięć tej nauki bardzo wcześnie. Zawsze bowiem zwracano tam uwagę, by użytkownik tego rodzaju produktu w jak najmniejszym stopniu odczuwał dyskomfort podczas pracy i mógł ją wykonywać precyzyjnie, skutecznie i bezpiecznie. Ergonomiczne narzędzie oznacza jedność człowieka, narzędzia i materiału. Obecnie efekty ergonomii widać na każdym kroku. Na przykład lampa warsztatowa tak musi oświetlać miejsce pracy, by wzrok pracownika jak najmniej się męczył, zaokrąglone kształty rękojeści ułatwiają obracanie szczypiec w dłoni itd. Przykłady można mnożyć długo.

Jakość narzędzi nie zawsze jest rozpoznawalna. Wiele produktów ma podobny wygląd, gdyż sztucznie nadano im optyczne cechy dobrej jakości. Wielu producentów kopiuje w tym celu markowe wyroby konkurencji, by stwarzać wrażenie ich porównywalności. Dlatego fachowcy unikają, i słusznie, wyrobów anonimowych, a cenią sobie standardy poświadczane certyfikatami jakości DIN, EN, ISO oraz wymaganymi atestami bezpieczeństwa, zwłaszcza gdy sami dbają o wysoką jakość swoich usług. Choć może się to wydać mało istotne, warto przy zakupie zwracać też uwagę na estetykę wykonania. Ponadto starajmy się kupować u dystrybutorów budzących zaufanie i nadzieję, że za chwilę nie znikną z rynku.