Trzeba dokręcać z wyczuciem

fot.Moog

MOOG, czołowy producent elementów zawieszenia, przypomina, że podczas montażu nowych części nie należy nadużywać kluczy pneumatycznych. Stosowana w nich regulacja siły dokręcania ma jedynie charakter orientacyjny. Odpowiednie wartości momentu można precyzyjnie przykładać wyłącznie za pomocą klucza dynamometrycznego

Dziś trudno sobie wyobrazić pracę bez użycia klucza pneumatycznego w warsztacie samochodowym. Specjaliści z firmy MOOG ostrzegają jednak, że o ile przy odkręcaniu połączeń takie narzędzie oddaje nieocenione usługi, o tyle podczas dokręcania należy korzystać z niego z rozwagą. Przyłożenie zbyt dużego momentu może uszkodzić śruby i nakrętki, z kolei za słabe – nie zapewni odpowiedniej stabilności połączenia.
Oczywiście, siła dokręcania zależy od ustawienia regulacyjnego pokrętła, jednak duży wpływ odgrywają jeszcze dwa inne czynniki: rodzaj klucza i wartość ciśnienia w instalacji pneumatycznej. Można przyjąć, że solidny, duży klucz wpięty do szczelnej instalacji z wydajnym kompresorem dokręci nakrętki znacznie mocniej niż klucz budżetowej marki podłączony do taniego kompresora.
Dokręcanie śruby/nakrętki kluczem pneumatycznym, a następnie bezmyślne „poprawianie” kluczem dynamometrycznym jest ryzykowne. Jeśli klucz pneumatyczny będzie ustawiony w najlżejszym trybie, to kluczem dynamometrycznym faktycznie dokręcimy nakrętkę/śrubę i wszystko jest w porządku. Gorzej, jeśli klucz pneumatyczny ustawiony w pozycji MAX dokręci połączenie zbyt mocno. Wówczas klucz dynamometryczny będzie jedynie „przeskakiwał”, co w żaden sposób nie zmniejszy momentu dokręcenia do zalecanej wartości.
Niestety, proceder taki pokutuje w warsztatach przy zakładaniu kół. Niedoświadczony mechanik dokręca je maksymalnie „pneumatyką”, a później tylko sprawdza kluczem dynamometrycznym, czy są dokręcone, co jest oczywistym błędem. Pomijając możliwe przeciążenie materiału, tak dokręconych kół zazwyczaj nie da się odkręcić w warunkach
polowych.

Typowe uszkodzenia
W wyniku przyłożenia zbyt dużego momentu działania siły może dojść do nadwerężenia gwintu. W szczególnym przypadku może się on nawet zerwać w chwili dokręcania lub podczas następnej naprawy, kiedy nakrętka/śruba zostanie ponownie odkręcona i dokręcona. W niektórych modelach samochodów w taki sposób można uszkodzić śruby mocujące koła!
Poważnym problemem są uszkodzenia łożysk. Zawsze tam, gdzie dokręca się je z zalecanym momentem, należy zrobić to ręcznie z użyciem klucza dynamometrycznego. Zbyt mocne dokręcenie łożyska kluczem pneumatycznym może uszkodzić łożysko na tyle, że poluzowanie i ponowne dokręcenie kluczem dynamometrycznym już go nie uratuje.
W przypadku dokręcania łożysk obserwuje się coraz większe „wyczucie” mechaników, ale w przypadku dokręcania sworzni kulowych wahaczy lub drążków wciąż praktykowane jest dokręcanie kluczem pneumatycznym z maksymalną siłą. O ile same połączenia gwintowe są projektowane z dużym zapasem (zwłaszcza w przypadku wahaczy), o tyle wkładki, które wewnątrz wahacza mocują sworznie kulowe, mają już określoną wytrzymałość.
Przyłożenie zbyt dużego momentu dokręcania może spowodować ich odkształcenie, co bardzo szybko przełoży się na powstanie ewentualnych luzów. Kluczem pneumatycznym łatwo też uszkodzić gumowe osłony sworzni, osłabiając ich odporność na korozję.

Kiedy używać klucza dynamometrycznego?
Do dokręcania części układu kierowniczego i zawieszenia zawsze należy używać klucza dynamometrycznego. Zapewnia on większą dokładność przy montażu części MOOG i umożliwia mechanikowi kontrolowanie momentu dokręcania.
Użycie klucza dynamometrycznego do dokręcania zaleca się także przy wymianie kół i dokręcaniu śrub/nakrętek.
Podczas dokręcania połączenia gwintowanego kluczem pneumatycznym trzeba ustawić możliwie najmniejszy moment siły dokręcania, a ostateczne dociągnięcie wykonać kluczem dynamometrycznym.