Fot. febi bilstein

Oczekiwania większości właścicieli samochodów wobec płynu w układzie chłodzenia są raczej niewielkie: w okresie zimowym płyn do chłodnic nie powinien zamarzać, a w okresie letnim ma zabezpieczać silnik przed przegrzaniem. W rzeczywistości wymagania stawiane płynom chłodzącym do nowoczesnych silników są znacznie wyższe.

Produkowane obecnie coraz lżejsze, bardziej zwarte i mocniejsze silniki intensywniej się nagrzewają, a materiały takie, jak aluminium, magnez czy tworzywa sztuczne, wymagają lepszej ochrony przed zużyciem.

Ochrona przed zamarzaniem i przegrzaniem

Prawie każdy płyn niezamarzający (koncentrat) składa się z ok. 90% glikolu i 10% dodatków poprawiających jego właściwości. Płyny chłodzące stosowane w samochodach stanowią mieszaninę wody oraz płynu niezamarzającego. Idealna proporcja mieszaniny wynosi 1:1, co zabezpiecza przed zamarzaniem do –36°C. Maksymalną ochronę przed zamarzaniem, tj. do temperatury ok. –52°C, uzyskuje się przy proporcji płynu niezamarzającego do wody wynoszącej 2:1 (rys. 1).

Rys. 1. Odporność na niskie temperatury mieszaniny wody z płynem niezamarzającym

Nie należy używać nierozcieńczonego, czystego płynu niezamarzającego, ponieważ zamarza on już w temperaturze ok. –16°C i bardzo źle odprowadza ciepło. Woda charakteryzuje się wyższą od glikolu zdolnością odprowadzania ciepła, zatem jej większa ilość w mieszaninie powoduje lepsze chłodzenie. W porównaniu z mieszaniną 1:1 czysty płyn niezamarzajacy zmniejsza wydajność chłodzenia o 50%.

Oprócz obniżenia temperatury zamarzania glikol przyczynia się również do podwyższenia punktu wrzenia, co z kolei chroni silnik przed przegrzaniem w cieplejszych okresach roku. W przypadku mieszaniny wody i płynu niezamarzającego w proporcji 1:1 punkt wrzenia wynosi ok. 107°C, zapewniając układowi chłodzenia dodatkowe rezerwy wydajności.

Woda z kranu czy destylowana?

Stosowane dawniej płyny chłodnicze zawierały fosforany, które nie są tolerowane przez minerały zawarte w wodzie z kranu. Ponieważ od dłuższego czasu w płynie niezamarzającym fosforany nie są już obecne, można bez obaw stosować pitną wodę z kranu, jednak w przypadku wody o szczególnie wysokiej twardości należy używać mieszaniny „kranówki” z wodą destylowaną.

Zaletą wody destylowanej jest bardzo niska zawartość minerałów mogących powodować osady w silniku. Wadę stanowi niższa wartość pH. Czysta, poddana trzykrotnej destylacji woda ma neutralną wartość 7,0 pH. Wodę z kranu charakteryzuje odczyn lekko zasadowy (najczęściej 7,5–8,0 pH).

Płyn chłodzący w silniku powinien być lekko zasadowy (pH >7), natomiast nigdy kwaśny (pH<7), ponieważ prowadzi to do uszkodzenia uszczelek. Dlatego każdy płyn niezamarzający zawiera dodatki wiążące kwasy. Jeżeli do przygotowania mieszaniny zastosuje się wyłącznie wodę destylowaną, będzie ona miała odczyn kwaśny. W tej sytuacji zawarte w płynie niezamarzającym dodatki wiążące kwasy zostaną szybciej zużyte, co znacznie skróci żywotność płynu chłodzącego. Niewielkie ilości minerałów zawarte w wodzie z kranu stanowią mniejsze zagrożenie niż niska (kwasowa) wartość pH wody destylowanej.

Smarowanie układu chłodzenia

Obok funkcji chłodzenia płyny niezamarzające mają również właściwości smarne. Ma to szczególne znaczenie w przypadku uszczelnienia ślizgowego pompy wody, które bez płynu niezamarzającego szybko może ulec zużyciu (rys. 2).

Rys. 2. Oczekiwany poziom nieszczelności pompy wody

Stałe smarowanie i chłodzenie jest koniecznym warunkiem właściwego funkcjonowania uszczelnienia ślizgowego przez cały okres eksploatacji. Jest to możliwe dzięki niewielkiemu przepływowi płynu chłodzacego przez uszczelnienie. Wyciek pomiędzy pierścieniami: ślizgowym i kontrującym jest na tyle mały, że już w pompie dochodzi do jego odparowania. Niestety, płyn chłodzący może przedostawać się też do wolnej przestrzeni za pierścieniem ślizgowym, a później wyciekać przez otwór spustowy. Odpływ taki przewidziany jest przez producenta i nie może stanowić podstawy reklamacji. Przy użyciu niewłaściwego płynu pierścień ślizgowy pozbawiony zostaje chroniącego filmu smarujacego i trze na sucho o pierścień kontrujący. Powstałe w wyniku tarcia ciepło może uszkodzić uszczelnienie ślizgowe.

Ochrona przed korozją

Inhibitory zawarte w płynie niezamarzajacym chronią przed korozją, zjawiskami kawitacji i pienienia oraz zapobiegają powstawaniu osadów. Krzemian jest dodatkiem o doskonałych właściwościach antykorozyjnych. Błędnie wyliczone proporcje płynu niezamarzającego i wody mogą spowodować zbyt niską ilość chroniących inhibitorów w przygotowywanej mieszance i doprowadzić do korozji w całym układzie chłodzenia (rys. 3). Rdza, złogi wapnia i zanieczyszczenia mogą wtedy uszkodzić powierzchnie uszczelnienia pierścieniowego.

Rys. 3. Korozja w układzie chłodzenia

Podczas wymiany czynnika chłodzącego zaleca się czyszczenie i płukanie układu chłodzenia. Nie wolno ponownie wykorzystywać spuszczonego płynu. Czynnik chłodzący jest odpadem specjalnym!

Płyn niezamarzający febi bilstein

Ze względu na wymagania w zakresie tolerancji materiałowej, ochrony przed korozją, okresów między wymianami oraz stosowanie lekkich materiałów do budowy pojazdów – ważnym dodatkiem do płynu niezamarzającego pozostaje krzemian. Jednak jego zawartość w porównaniu ze starszymi płynami o barwie niebieskiej (febi nr 01089) oraz żółtej (febi nr 02374) w najnowszych produktach została zredukowana.

Kilku innych producentów (np. BMW i Mercedes-Benz) stosuje do dzisiaj płyny niezamarzające z wyższą zawartoscią krzemianu.

Oferta Febi Bilstein obejmuje między innymi trzy płyny niezamarzające, które w przeciwieństwie do wersji poprzednich nie różnią sie kolorem.

Trzy płyny (febi nr 19400, febi nr 37400 oraz febi nr 38200) bazują na glikolu monoetylenowym i są identyczne pod względem optycznym, różnią się jednak zawartością dodatków (tabela 1).

Tabela 1. Parametry płynów niezamarzających Febi Bilstein

Wersja aktualna płynu niezamarzającego bazuje na ok. 70% glikolu, 20% gliceryny oraz 10% dodatków. Gliceryna ma właściwości zbliżone do glikolu, ale jest mniej szkodliwa dla środowiska. Ponadto w procesie produkcji zużywa się mniej energii. Dzięki nowym dodatkom poprawiono ochronę przed korozją oraz tolerancję materiałową.

Mieszalność

W przypadku różnych płynów niezamarzających należy przede wszystkim zwracać uwagę na ich kolor, gdyż w danym samochodzie można stosować tylko płyn o tej samej barwie. Niemniej jednak wszystkie płyny niezamarzające febi są ze sobą mieszalne. Jedynym wyjątkiem jest czerwony płyn niezamarzający, którego nie wolno mieszać z płynem niebieskim (febi nr 01089) i żółtym (febi nr 02374).

Okresy między wymianami

Czynnik chłodzący z czasem traci swoje własności chroniące przed zamarzaniem i korozją, jak równiez zdolność do smarowania i odprowadzania ciepła, a w trakcie eksploatacji zużywana jest część inhibitorów. Może również dochodzić do zjawiska pienienia się oraz powstawania osadów. Trwałość czynnika chłodzącego zależy od jego jakości oraz czystości całego układu chłodzenia. Zużycie jest szczególnie intensywne w przypadku nieszczelności, gdy następuje wyciek albo gdy spaliny przedostają się do układu chłodzenia (np. z powodu pękniętej uszczelki pod głowicą). Należy bezwzglednie przestrzegać zaleceń producenta pojazdu odnośnie specyfikacji, okresów wymiany, mieszalności oraz proporcji mieszania. Pełna i aktualna oferta febi bilstein znajduje się na stronie: www.febi-parts.com.

Opracowanie na podstawie materiałów firmy Febi Bilstein

Tweet

Redakcja Miesięcznika Branżowego Autonaprawa