Problemy ze sprzęgłem Haldex

Fot. Borg Warner, Ravenol

Pojawiają się opinie, że w autach z napędem 4x4 marki Opel i Volvo wyposażonych w sprzęgło Haldex, nawet po stosunkowo niedużym przebiegu rzędu 50 tys. km, występują awarie i usterki tego sprzęgła.

Objawiają się one najczęściej hałasem dochodzącym z układu napędowego, szarpaniem bądź nawet zrywaniem przyczepności samochodu podczas ostrych zakrętów lub zawracania. Opisywane są też przypadki, w których wspomniane objawy pojawiają się po wymianie oleju w tym sprzęgle.

Olej przyczyną awarii?

Taki właśnie przypadek został zgłoszony do firmy Ravenol po zastosowaniu jej oleju do sprzęgieł Haldex o nazwie Ravenol AWD-H. Temat jest o tyle ciekawy, że w zgłoszonym przypadku w sprawnym pojeździe po wymianie na specjalnie przeznaczony do tego celu olej AWD-H pojawiły się objawy usterki, których wcześniej nie było, a po trzech kolejnych wymianach oleju Ravenol objawy te nadal występowały.

Elementy sprzęgła Haldex

Winą za złą pracę sprzęgła Haldex automatycznie obarczono olej Ravenol AWD-H. Równocześnie autoryzowany serwis naprawczy zalecił kosztowny remont sprzęgła. W celu uniknięcia wysokich kosztów naprawy w opisywanym przypadku przeprowadzono jeszcze dwie dodatkowe wymiany na olej innego producenta i objawy wadliwej pracy sprzęgła ustąpiły.

Typowe usterki

We wszystkich podobnych przypadkach, które były przez nas obsługiwane i które posiadały ww. objawy, sprzęgło Haldex było mocno zanieczyszczone, a olej był bardzo ciemny, śmierdział spalenizną i wykazywał wyraźne oznaki przegrzania. Tarcze cierne zastosowane w tym sprzęgle posiadają bardzo wytrzymały materiał cierny ze stopów węglików spiekanych, dzięki czemu mogą wytrzymywać ekstremalne obciążenia termiczne.

Procedura naprawy takiego układu polega na rozebraniu sprzęgła Haldex, starannym oczyszczeniu go z zanieczyszczeń, wymyciu elementów wewnętrznych i ich poskładaniu przy użyciu nowych części uszczelniających. Przyczyną tych awarii były więc zanieczyszczenia powstałe podczas eksploatacji.

Zanieczyszczone elementy sprzęgła Haldex bezpośrednio po zdemontowaniu

Zaczęliśmy się zatem zastanawiać, jak to możliwe, że w samochodach o stosunkowo niedużych przebiegach występują już tak znaczne usterki. Naszą uwagę zwróciły zastosowane uszczelnienia. Okazuje się, że niektóre z nich zrobiły się bardzo twarde, wręcz skamieniałe. Można zatem twierdzić, że nie utrzymywały one odpowiedniego ciśnienia w układzie, co powodowało nadmierny poślizg tarczek sprzęgła. To z kolei skutkowało wzrostem temperatury i karbonizacją oleju, a ponieważ do układu wchodzi niekiedy nawet poniżej 1 litra oleju, trudno się dziwić, że bardzo szybko ulegał on degradacji.

Wysoka temperatura przyspiesza także proces starzenia się uszczelnień, więc koło się zamyka. Należy nadmienić, że układ ten nie jest wyposażony w żaden system chłodzenia, oprócz rozpraszania ciepła przez obudowę sprzęgła.

Stosowane naprawy

Po szerszym zasięgnięciu informacji okazało się, że problem ten jest znany serwisom autoryzowanym, a procedura naprawy wygląda dokładnie tak samo, jak w naszym przypadku: rozmontować sprzęgło na części pierwsze, oczyścić je i poskładać ponownie przy użyciu nowych uszczelnień.

Pozostaje jednak pytanie, dlaczego po kilku kolejnych wymianach oleju problem powoli ustępował, aż do całkowitego zaniknięcia? W tym celu przeprowadziliśmy specyficzny test. W samochodzie, w którym sprzęgło zostało zalane olejem Ravenol i wydobywały się z niego dźwięki zbliżone do szurania czy zgrzytania, wypięliśmy wtyczkę elektryczną odpowiedzialną za wysterowanie sprzęgła Haldex. Wszelkie objawy ustąpiły, oczywiście sprzęgło bez sterowania pozostawało cały czas rozłączone. Podłączenie wtyczki spowodowało natychmiastowy powrót usterki. Po wymyciu i poskładaniu układu problem już nie występował.

Wniosek jest więc taki, że przyczyną usterki jest zbyt mocne załączanie się sprzęgła Haldex spowodowane nagromadzonymi zanieczyszczeniami, co powoduje spięcie przekładni praktycznie „na sztywno”, powodując w efekcie hałas i szarpanie.

Środki zaradcze

Ravenol jako lider technologii olejowych stosuje w swoich produktach sporo skutecznych dodatków, m.in. myjących, co samo w sobie jest bardzo dobre i świadczy o wysokiej jakości tych olejów. Dodatki te powodują szybkie rozpuszczanie się nagromadzonych zanieczyszczeń, które powstały podczas poślizgu sprzęgieł i karbonizacji oleju (co zostało opisane wcześniej), przez co zaczynają one krążyć wraz z olejem po całym układzie. Trafiają również między tarczki cierne, zwiększając ich współczynnik tarcia. To skutkuje zbyt silnym załączaniem sprzęgła i powoduje wspomniane wcześniej objawy.

Zanieczyszczenia znajdujące się wewnątrz skrzyni rozdzielczej

Kilkukrotna wymiana oleju spowodowała wypłukanie zanieczyszczeń – zostały one sukcesywnie usunięte razem ze spuszczanym olejem. W konsekwencji praca sprzęgła wróciła do normy, tak jak po rozebraniu i oczyszczeniu przez serwis. Oczywiście w tym wypadku należy pamiętać o uszkodzonych uszczelnieniach, które w dalszym ciągu powodują spadek ciśnienia, nadmierny poślizg i ponowną karbonizację oleju, więc wizyta w serwisie jest zalecana.

Końcowe wnioski

Wydaje się to nierealne i na początku brzmi jak paradoks, by wymiana oleju, która miała przedłużyć sprawność układu Haldex, spowodowała pojawienie się usterki, zwłaszcza jeśli zastosowano olej o tak wysokich parametrach, jak Ravenol AWD-H.

Prawda jest taka, że wymiana oleju nie spowodowała usterki, lecz ją uwidoczniła, a brak wymiany lub zastosowanie słabej jakości oleju w dalszym ciągu powodowałyby poślizg tarcz sprzęgła, co w konsekwencji doprowadziłoby do jego całkowitego uszkodzenia. Koszty naprawy w takim przypadku byłyby nieporównywalnie wyższe.

Właścicielom samochodów doradzamy znacznie skrócenie interwałów wymiany oleju w sprzęgle Haldex – nawet do 30 tys. km. Zachęcamy też do stosowania tylko najwyższej jakości produktów, jakimi są oleje marki Ravenol. Przede wszystkim jednak podczas każdej wymiany konieczne jest obserwowanie barwy oleju spuszczonego z układu. Jeśli z wymiany na wymianę olej robi się coraz ciemniejszy lub jest już całkowicie czarny, to najlepiej umówić się z warsztatem na wspomniane już wcześniej oczyszczenie sprzęgła Haldex połączone z wymianą uszczelnień.