Fot. Castrol, Fuchs, Lotos, Total, Liqui Moly, Rowe, ExxonMobil, Motul

Czy oleje różnych marek posiadające takie same charakterystyki techniczne i aprobaty tych samych producentów samochodów można uznać za identyczne? Jak to się dzieje, że innowacyjne i początkowo unikatowe produkty olejowe szybko znajdują konkurencyjne zamienniki?

Jeśli faktycznie wszyscy potrafią wszystko, to na jakich wymiernych przesłankach opiera się rynkowa renoma konkretnej olejowej marki? Z takimi pytaniami zwróciliśmy się do ekspertów reprezentujących czołowych wytwórców współczesnych olejów silnikowych.

Bogdan Ptak

Fuchs Oil Corporation

Więcej niż minimum

Jeśli w opisie produktu jest zawarta jakaś specyfikacja lub norma, to znaczy że olej spełnia jej warunki techniczne. Nie ma jednak powodu, by tych parametrów nie spełniać z naddatkiem. Czytając więc specyfikacje produktów, miejmy świadomość, że są to minimalne wymagania, a same produkty różnych marek mogą się bardzo różnić.

Także w instrukcji samochodu znajdujemy minimalne wymagania, co nie przeszkadza zastosować oleju o lepszej jakości. Odczytując dane na etykiecie, należy także zwrócić uwagę na odróżnienie sformułowania "spełnia wymagania..." od precyzyjnej informacji o posiadanych dopuszczeniach uzyskanych od producentów pojazdów. Jeśli produkt posiada dopuszczenie, to znaczy, że został zaaprobowany przez producenta silnika lub pojazdu i np. można go stosować podczas okresu gwarancyjnego. Fuchs Oil na etykietach podaje więc osobno w trzech kolumnach: specyfikacje, dopuszczenia (od producenta silnika), rekomendacje (producent oleju rekomenduje możliwe zastosowanie).

Postęp techniczny w budowie silników wymusza także zmiany w środkach smarnych stosowanych na ich pierwsze zalanie oraz na późniejsze wymiany serwisowe. Fuchs posiada duże doświadczenie w dostawach OEM i we współpracy z producentami samochodów. Potrzeba stworzenia nowego produktu często pojawia się wraz z nowym modelem pojazdu na rynku, ale wcześniej, już na etapie projektowania silnika, jego producent współpracuje z producentem oleju silnikowego.

Gdy pojazdy trafiają na rynek, specyfikacje i wymagania, jakie stawia się olejom do tych samochodów, są publikowane, a producenci środków smarnych na podstawie tych informacji mogą przygotowywać zamienniki.

Opinię rynkową na temat danej marki i jej renomę buduje się latami. Klienci zadowoleni z niezawodności pojazdów, na co wpływ ma też jakość środków smarnych, często przekazują sobie wzajemnie dobre opinie. O wysokiej jakości środków smarnych, także poziomie technologicznym, świadczą także ich wieloletnie doświadczenie i dostawy produktów na linie na pierwsze zalanie w fabrykach pojazdów. Firma Fuchs ze swym ponad 80-letnim doświadczeniem i szeroką współpracą z producentami pojazdów jest właśnie przykładem renomowanego producenta, cieszącego się zaufaniem klientów.

Michał Izdebski

Castrol

To samo przeznaczenie – różne technologie

Oleje różnych marek nie są takie same, nawet jeśli posiadają identyczne aprobaty. Różnią się technologią stosowaną przy ich tworzeniu. W przypadku olejów Castrol wykorzystywane są unikatowe rozwiązania – np. w rodzinie EDGE Titanium FST(tm) używane są związki tytanu, z kolei wyróżnikiem gamy Magnatec są inteligentne molekuły, które przywierają magnetycznie do najważniejszych elementów silnika, chroniąc je przed zużyciem.

Od premiery oleju Castrol Magnatec minęło już wiele lat, ale wciąż nikomu nie udało się opracować podobnej receptury.

Zróżnicowane bazy olejowe, jak i specjalnie wyselekcjonowane dodatki uszlachetniające powodują, że oleje różnią się także parametrami fizykochemicznymi. Na przykład pomiędzy olejami różnych producentów występują różnice lepkości kinematycznych. Mimo, że klasy lepkości SAE bywają takie same dla podobnych jakościowo olejów, to oleje dwu marek mogą mieć lepkości kinematyczne w 40 i 100oC różniące się o kilka procent. Inne mogą być też temperatury płynięcia, zapłonu, liczba zasadowa (TBN), liczba kwasowa (TAN) itp.

Konkurencja stara się podążać drogą liderów rynku, aby uzyskać podobne aprobaty producentów pojazdów. Jednak tajniki technologii są tajemnicą każdej marki olejowej. Jeżeli współpracuje ona z firmami samochodowymi (jak np. Castrol i Ford), to olej silnikowy jest opracowywany równolegle z nowym silnikiem (tak było m.in. w przypadku silnika 1.0 EcoBoost i oleju Ford-Castrol Magnatec Professional E 5W-20).

Stworzenie olejowych zamienników zajęło konkurencji aż 4 lata, a efektem były produkty o jedynie zbliżonej charakterystyce. Dowodzi to, jak ważna jest współpraca z producentami samochodów, aby móc oferować oleje idealnie dopasowane do konstruktorskich wymagań już w momencie premiery nowych silników.

Czynników wpływających na rynkową renomę marki jest bardzo wiele. Do najistotniejszych z naszego punktu widzenia należą: współpraca z producentami pojazdów i ich rekomendacje, rozpoznawalność produktów wśród klientów, wielkość udziału w rynku, a także użyte podczas produkcji technologie.

Nie mniej ważna jest współpraca z warsztatami niezależnymi. Od lat prowadzimy dla nich specjalny program – Castrol Service Plus, w ramach którego mechanicy i doradcy serwisowi mogą brać udział w bezpłatnych szkoleniach. Cieszą się one niezmiennie dużym powodzeniem. Udzielamy warsztatom niezależnym także wsparcia marketingowego, każdy serwis otrzymuje pakiet startowy, może także zdecydować się na korzystanie z ubrań roboczych z naszym logotypem. Od lat jesteśmy partnerem organizowanego przez Stowarzyszenie Dystrybutorów i Producentów Części Motoryzacyjnych konkursu na najlepszy warsztat niezależny w Polsce.

Piotr Niemiec

Lotos

Różne drogi do celu

Oleje o podobnych charakterystykach i tych samych aprobatach można uznać za równoważne od strony ich wartości dla użytkowników. Nie oznacza to jednak, że oleje te są identyczne. Istnieje wiele kombinacji olejów bazowych i dodatków uszlachetniających pozwalających na spełnienie przez olej tych samych wymagań. Bywa także, że oleje przekraczają w mniejszym lub większym stopniu wymagania poziomów jakości zawartych na etykietach, co jest oczywiście korzystne z punktu widzenia użytkowników, natomiast trudne do oceny na podstawie opisów jakościowych.

Innowacyjność technologiczna w odniesieniu do oleju silnikowego polega obecnie na byciu pierwszym w wyprodukowaniu oleju spełniającego najnowsze wymagania danego producenta samochodu lub na wyposażeniu oleju w niekonwencjonalną kombinację takich wymagań jakościowych.

Podczas prac technologicznych wszyscy uczestnicy rynku znają zatem cel badań, który prędzej czy później jest możliwy do osiągnięcia przez wielu producentów i wiele technologii. Można powiedzieć, że innowatorem jest ten, kto swą technologią spełni wymagane testy w najmniejszej liczbie powtórzeń.

W badaniach marketingowych dotyczących wizerunku marek olejowych analizuje się szerokość oferty produktowej, innowacyjność produktów, ich atrakcyjność cenową, relację jakości do ceny, dostępność w sieci dystrybucji oraz wsparcie reklamowe i sponsoring imprez. Ze swojej strony dodam, że istotnym czynnikiem rynkowej renomy jest również jakość i dostępność wsparcia technicznego ze strony właściciela olejowej marki.

Andrzej Husiatyński

Total Polska

Decyduje technologiczne zaplecze

Większość koncernów naftowych posiadających własne rafinerie i zakłady chemiczne formułuje oleje samodzielnie. Do tego procesu wykorzystują one swoje wieloletnie doświadczenie w branży oraz centra badawcze, w których testuje się produkty.

Do uzyskania oleju o danej specyfikacji czy homologacji stosuje się różne kompozycje baz oraz pakiety dodatków i polimerów. Dlatego jest mało prawdopodobne, by oleje posiadające nawet identyczny profil homologacji były jakościowo identyczne.

Aby uzyskać homologację europejskiego konstruktora pojazdu, olej musi najpierw przejść przez bardzo wymagającą procedurę testową w niezależnych laboratoriach ACEA (Europejskie Stowarzyszenie Konstruktorów Samochodowych), a później testy na hamowniach i w laboratoriach danego producenta.

Na przykład dla uzyskania normy ACEA C3 olej musi przejść 6 testów silnikowych na hamowniach, gdzie mierzone jest zużycie różnych elementów silnika (tuleje, popychacze, krzywki itd.), lecz również bada się ilości osadów, szlamów, zanieczyszczenie tłoków, pierścieni, itd. Dodatkowo olej poddawany jest 24 testom laboratoryjnym, podczas których kontroluje się jego parametry techniczne, jak odporność na ścinanie, utlenianie, wpływ na uszczelnienia itd. Aby olej otrzymał konkretną normę, musi podczas tych testów na hamowni i w laboratorium zmieścić się w odpowiednich limitach. Dlatego też olej posiadający tę samą normę ACEA C3 może przejść te testy z niewielkim lub dużym zapasem względem dopuszczalnych norm.

Np. dla silnika MB OM 646 LA wymagane jest, aby po teście na hamowni zużycie – wybłyszczenie tulei nie przekraczało 3% powierzchni. Czyli wystarczy otrzymać 2,9% wybłyszczenia i test będzie zaliczony. Produkt Total Quartz INEO MC3 5W-30, który posiada najwyższą normę Mercedes do silników Diesla MB 229.52, przechodzi doskonale testy przeciwzużyciowe i wykazuje 0% wybłyszczenia tulei.

Przykłady takie można mnożyć. Wszystkie świadczą o tym, że zawsze należy stawiać na produkty znanych marek renomowanych koncernów olejowych.

Malwina Klimek

Rowe Polska

Nie można po prostu kopiować

Charakterystyki techniczne i aprobaty produktu można uzyskać za pomocą różnych formulacji. Dlatego cechy jakościowe nie mogą być definiowane wyłącznie poprzez spełnienie specyfikacji, lecz poprzez realne użycie różnych olejów bazowych i dodatków oraz przez uwzględnienie ich wzajemnego oddziaływania.

Oleje Rowe znacznie przewyższają wymagania niezbędne do uzyskania danych aprobat i są każdorazowo szczegółowo testowane w celu zapewnienia najlepszych osiągów. Nie można po prostu skopiować parametrów technicznych danego produktu.

Nowoczesny olej silnikowy składa się nawet z 25 pojedynczych komponentów. Opracowanie unikalnego produktu opiera się na wymaganiach technicznych określonych przez specyfikacje różnych podmiotów. Analiza interakcji komponentów prowadzi do stworzenia formulacji spełniającej wymagania dotyczące konkretnego silnika lub zastosowania.

Rowe kładzie duży nacisk na testowanie opracowanych olejów. Nasz dział R&D pracuje we własnym, wewnętrznym laboratorium nad produktami spełniającymi najnowsze wymagania różnych producentów silników. Oprócz nieustannie przeprowadzanych testów laboratoryjnych wykonujemy też wiele testów w terenie, podczas których nasze produkty są badane w trakcie normalnego użytkowania pojazdu. Nie boimy się też sprawdzać działania olejów Rowe w ekstremalnych warunkach, o czym świadczy chociażby test przeprowadzony na silniku V8 AMG, podczas którego Mercedes SLS GT3 pokonał w wyścigowej prędkości ponad 50 000 kilometrów bez żadnego przeglądu i prawie wyłącznie jeżdżąc na jednym z najbardziej wymagających torów wyścigowych na świecie – legendarnym Nürburgring Nordschleife. Po wnikliwej analizie wyników przenosimy zastosowaną technologię z toru wyścigowego na zwykłe drogi.

Marka Rowe znana jest jako innowacyjna i dynamiczna. Oferujemy elastyczne rozwiązania oparte na niezawodnych olejach i smarach o niezmiennie wysokiej jakości. Zawsze trzymamy rękę na pulsie, dostarczając najnowocześniejsze produkty dla kolejnych specyfikacji producentów samochodów. Co więcej, Rowe oferuje pełną gamę olejów i środków smarnych – wszystko z jednego źródła: Made in Germany. To sprawia, że coraz więcej klientów sięga po oleje Hightec marki Rowe, a co najważniejsze – wraca po nasze produkty, widząc pozytywny ich wpływ na pracę silnika samochodu.

Piotr Mering

Liqui Moly

Klienci szybko dostrzegają różnice

Oleje różnych marek muszą spełnić specyfikacje, mieszcząc się w tolerancjach przewidzianych przez normy ASTM i DIN wymagane dla poszczególnych aprobat. Na pewno nie są one identyczne. Jedne spełniają założone normy z "górką" inne "ledwo-ledwo". Poza tym oleje mogą być oparte o różne bazy, które determinują cechy niezawarte w normach i aprobatach np.: szybkość utleniania czy wpływ oleju na uszczelnienia silnika. Syntetyczne oleje oparte o bazę PAO dłużej utrzymują swoje pierwotne parametry niż oleje mineralne itp.

Dla rynkowej renomy konkretnej olejowej marki liczą się przede wszystkim opinie kierowców.

Dobry produkt to podstawa. Klienci bardzo szybko dostrzegają różnicę po przejściu ze słabego oleju na oleje Liqui Moly. Po wlaniu naszego oleju silnik pracuje ciszej, wnętrze silnika jest czyste, a co najważniejsze – po zastosowaniu oleju LM znika problem nadmiernej jego konsumpcji.

Dobre wiadomości szybko się rozchodzą i klienci dzielą się tą dobrą nowiną. Poza tym Liqui Moly jako producent całego asortymentu dodatków często zaczyna przekonywać nowych klientów właśnie do tych produktów. Słyniemy z tego, że wiele problemów współczesnych pojazdów umiemy rozwiązać za pomocą któregoś z naszych preparatów. Jeżeli dodatek przyniesie oczekiwany skutek, to klienci w następnym kroku sięgają po nasz olej.

Przemysław Szczepaniak

ExxonMobil Poland

Nie ma identycznych olejów

Nawet dwa konkurencyjne produkty o tej samej klasie lepkości i aprobatach różnią się skutecznością ochrony silnika. Jak łatwo zmienić parametry oleju, najlepiej widać z perspektywy pracownika laboratorium. W przypadku Mobil 1(tm) tworzenie formulacji smarnych to zadanie centrum badawczo-rozwojowego w Paulsboro (USA). Czasami nawet niewielka zmiana udziału jednego z wielu dodatków olejowych może w poważny sposób zachwiać odpornością oleju na utlenianie lub zwiększyć jego podatność na pienienie. Dostępna w karcie produktu informacja o właściwościach fizyko-chemicznych daje więcej wiedzy, niż informacja o klasie jakościowej ACEA lub API. Dobry mechanik wie, że na przykład wyższa liczba zasadowa TBN wpływa na wolniejszą degradację oleju, zakwaszenie i korozję, a niższa temperatura płynięcia to szybsza i skuteczniejsza ochrona silnika przy zimnym rozruchu. Pamiętajmy jednak, że o ocenie skuteczności oleju decyduje wiele czynników, a wybór produktu według jednostkowej przewagi we właściwościach fizyko-chemicznych może być mylący. Dlatego warto polegać na producentach olejów silnikowych o dobrej renomie.

Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku aprobat producentów pojazdów. Pod numerem aprobaty kryją się bardzo zaawansowane, kosztowne i czasochłonne testy olejów. Posiadanie aprobaty oznacza, że olej spełnił minimum wymagane przez producenta pojazdu. Dlatego wiodący producenci środków smarnych starają się podkreślać istnienie rezerwy jakościowej w swoich produktach. W przypadku Mobil 1(tm) można spotkać się z określeniem "spełnia lub przewyższa wymagania".

Skład formulacji oleju, czyli baza i pakiet dodatków, to najpilniej strzeżona tajemnica firm olejowych. Dlatego stworzenie konkurencyjnego produktu o podobnych właściwościach wymaga wiele samodzielnej pracy. Bazy olejowe w znacznym stopniu decydują o właściwościach oleju. Oleje bazowe z grupy IV (PAO) są produkowane przez niewiele firm na świecie, w tym przez ExxonMobil, a następnie sprzedawane innym markom. Tutaj można mówić o komercyjnym dzieleniu się technologią i surowcami. W przypadku pakietu dodatków, każdy producent samodzielnie pracuje nad jego rozwojem. Sukcesy w tym zakresie najczęściej wymagają wielomilionowych inwestycji, których efekty niejednokrotnie są chronione patentami. Jednocześnie można wskazać produkty, których właściwości da się powielać bez konieczności prowadzenia wieloletnich badań. Na przykład, stworzenie oleju niskopopiołowego wymaga kontroli produktów spalania – siarki, fosforu i popiołu siarczanowego.

Według najnowszego badania Mobil 1(tm), korzystanie w warsztatach z marek premium ma duże znaczenie dla 1/3 kierowców z Polski. To jednoznacznie potwierdza, że jakość produktu i renoma marki są bardzo ważne dla konsumenta. W przypadku naszego oleju syntetycznego można mówić już o ponad czterech dekadach pracy (od połowy lat 70. XX wieku) nad wysoką pozycją marki. Dzięki inwestycjom w badania i bliskiej współpracy z największymi markami motoryzacyjnymi Mobil 1(tm) zyskał miano innowatora. W czasach żelaznej kurtyny olej "z Zachodu" był produktem pożądanym przez każdego polskiego kierowcę. Pochlebne opinie mechaników, kierowców i obecność marki na torach wyścigowych dodatkowo podgrzewały dobrą atmosferę wokół Mobil 1(tm). Na początku lat 90. bardzo pomogła nam w tym również reklama telewizyjna. Występujący w niej mechanicy rozebrali silnik BMW E30 325i po przebiegu 1,6 mln kilometrów w warunkach testowych. Nie nosił on śladów zużycia. Po emisji tej reklamy w krótkim czasie magazyny Mobil 1 zrobiły się puste, a do biura dzwoniły kolejne osoby z propozycjami podpisania umów.

Od tamtego czasu polski rynek motoryzacyjny mocno się zmienił, lecz Mobil 1(tm) nadal zbiera dobre opinie klientów i wciąż pozostaje jednym z najbardziej renomowanych olejów motoryzacyjnych w Polsce i na świecie.

Piotr Pyrka

Motul

Szeregi trafnych propozycji

Olej, aby mógł osiągnąć parametry wymagane przez określoną specyfikację techniczną lub bardziej szczegółowe wymagania producenta pojazdu, musi zostać wyprodukowany ze składników o określonej jakości. Każdy olej smarowy to mieszanina olejów bazowych i dodatków chemicznych, których może być użytych nawet ponad 30. Każdy z tych trzydziestu komponentów pozwala na spełnienie konkretnych wymogów.

Nie są to jednak parametry sztywne, lecz ustalane przez podanie pewnego minimum, niekiedy nawet bez określania wartości maksymalnych. Zatem tylko od producenta oleju zależy to, czy olej spełni wymagania na minimalnym możliwym poziomie oznaczonym specyfikacją, czy też poziom ten zostanie znacząco przekroczony.

Oto dla przykładu kilka z parametrów aktualnie obowiązującej specyfikacji ACEA 2016 dla olejów klasy ACEA C3:

• relatywny wzrost lepkości oleju po 216 godzinach testu CEC L-109-16 nie może być wyższy od 150, natomiast nie określono minimalnej wartości tej cechy, a decyduje ona między innymi o możliwości utrzymania długich przebiegów między wymianami oleju;

• czystość silnika określona jako Average engine sludge w teście ASTM D6593-00 (Sequence VG) nie może przekroczyć wartości 7,8, ale nie podano tu wartości minimalnej, czyli w jednym z badanych olejów może ona być bliska limitu, a w innym (np. w 100% syntetycznym, wykonanym z udziałem najnowocześniejszych dodatków) może osiągać wartość około 4, dzięki czemu silnik w trakcie eksploatacji będzie dwukrotnie czystszy;

• jeden z testów zużycia mechanizmu rozrządu wykonywany zgodnie z procedurą CEC L-099-08 na silniku Mercedesa OM646LA dopuszcza wartość maksymalnego zużycia na nie więcej niż 120 µm, więc jeden z aprobowanych olejów osiągnie wartość 119, a inny bardziej zaawansowany np. 58.

Przykłady takie można mnożyć, ale z całą pewnością najbardziej zaawansowane w 100% syntetyczne oleje Motul serii Specyfic czy 8100 przewyższają znacząco określone wymaganiami parametry. Stosowanie ich w silnikach pozwoli na dłuższą pracę przy utrzymaniu najwyższych osiągów.

Tweet

Redakcja Miesięcznika Branżowego Autonaprawa