ExxonMobil

Centrum badawczo-rozwojowe ExxonMobil w Paulsboro, USA

Wydawać by się mogło, że wybierając podczas serwisowej wymiany olej do samochodowego silnika, wystarczy zachować zgodność charakterystyki środka smarnego z technicznymi wymogami danego pojazdu. Jednak sugestie obu zainteresowanych stron są bardziej szczegółowe, gdyż samochodowe marki zalecają niekiedy imiennie określane produkty olejowe do swych konkretnych modeli, a niezależnie od tego producenci olejów powołują się na rozmaite aprobaty motoryzacyjnych koncernów bądź oświadczają, iż produkt "spełnia" czyjeś wymagania. O wyjaśnienie tych proceduralno-technicznych zawiłości poprosiliśmy, jak zwykle, firmowych ekspertów z olejowej branży.

Rafał Kobza

Liqui Moly Polska

Decyduje postęp techniczny i rynek

Trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, na jakich przesłankach opierają się firmowe decyzje o rozpoczęciu prac nad nowym olejem silnikowym i o późniejszym wprowadzeniu go na rynek, gdyż nie ma tu żadnych uniwersalnych reguł. Wiele zależy też od tego, do jakiego typu lub grupy pojazdów ten nowy produkt ma być przeznaczony. Mogę to wyjaśnić na dwóch konkretnych przykładach naszych olejów. Jeden o nazwie Clasic Motorenol 20W-50 opracowaliśmy specjalnie do pojazdów klasycznych, a drugi, Top Tec 4600 5W-30, do nowoczesnych silników.

W pierwszym przypadku bodźcem skłaniającym nas do rozpoczęcia produkcji było stale rosnące zainteresowanie pojazdami klasycznymi i zabytkowymi. Można więc powiedzieć, że kierowaliśmy się tutaj analizą realnych trendów rynku. Drugi z wymienionych olejów powstał niejako w odpowiedzi na pojawienie się nowej olejowej specyfikacji Dexos II. Uznaliśmy bowiem, że taki produkt powinniśmy posiadać w naszej ofercie, aby tradycyjnie współpracujące z nami warsztaty mogły ewentualnie obsługiwać nowe modele pojazdów wymagające olejów z tą aprobatą bez konieczności korzystania z ofert konkurencyjnych. Decyzja była zatem oparta głównie na prognozach i chęci umacniania więzi z naszymi stałymi klientami.

O tym, czy dany olej uznany zostanie za kompatybilny z konkretnym modelem silnika, decyduje współdziałanie obu zainteresowanych producentów, lecz inicjatywa należy z reguły do wytwórcy oleju. Konieczne jest bowiem wyprodukowanie oleju spełniającego wymagania producenta samochodu, któremu następnie należy przekazać próbkę tego produktu do badania. Pozytywny jego wynik stanowi podstawę do udzielenia stosownej aprobaty lub zalecenia. Jednak to my jako producent oleju staramy się o ich uzyskanie, my też ponosimy wszystkie związane z tym koszty.

Dla mechanika, który serwisuje pojazd, ważne są dwie sprawy: pierwsza, by olej zastosowany podczas serwisowej wymiany posiadał aprobatę producenta samochodu, i druga, by spośród licznych niekiedy produktów aprobowanych wybrać olej najlepszy do konkretnego silnika. W dokonywaniu tych ustaleń i rozstrzygnięć może być pomocny internetowy katalog doboru oleju zamieszczony na stronie: www.liqui-moly.pl. Jest to bardzo wygodne narzędzie, gdyż daje się obsługiwać intuicyjnie i szybko, co ułatwia pracę w każdym warsztacie. Zawiera bowiem nie tylko informacje pozwalające kojarzyć trafnie oleje z silnikami, lecz także dostarcza danych na temat pojemności układów smarowania poszczególnych modeli silników i właściwej dla nich częstotliwości wymiany oleju.

Przemysław Szczepaniak

ExxonMobil Poland

Z laboratorium na rynek przez tor wyścigowy

Inspiracją i motywacją do pracy nad każdą kolejną generacją olejów silnikowych są nowe technologie, zmiany konstrukcji silników, nowe prawodawstwo oraz stale rosnące oczekiwania producentów pojazdów. Nasza współpraca z konkretnymi markami samochodowymi lub organizacjami zrzeszającymi producentów aut - takimi jak na przykład europejskie stowarzyszenie ACEA – rozpoczyna się już w laboratorium. Próbki olejów poddawane są wielu testom wydajnościowym, fizycznym i chemicznym, które determinują klasę lepkości SAE oraz określają właściwości środków smarnych.

Laboratorium jest pierwszym przystankiem oleju na drodze do pojawienia się na sklepowych półkach. Po przygotowaniu mieszanki, próbki środków smarnych przechodzą serię rygorystycznych testów w silniku. Jeżeli producent silnika dostarcza nowe specyfikacje, prace nad formulacją smarną wydłużają się.

Samochody różnych producentów, których standardy musi spełnić olej Mobil 1, pokonują podczas testów dystans od 160 000 do 360 000 km. Próbki oleju są pobierane wielokrotnie podczas każdego okresu serwisowego w celu monitorowania trwałości oleju. Czasami potrzeba aż sześciu miesięcy, aby olej silnikowy przebył drogę z laboratorium na tor wyścigowy. Dopiero w dalszej perspektywie produkt lub nowe technologie pojawiają się w masowej sprzedaży.

Osiągi nowych silników i skuteczność środków smarnych są weryfikowane na stanowiskach testowych. Koszt pojedynczego cyklu testowego w bardzo wymagających warunkach wynosi kilkadziesiąt tysięcy dolarów. Jednak wyniki testów, dalsze prace badawcze, a w konsekwencji skuteczna ochrona silnika przez Mobil 1 – są warte tej inwestycji. Każde zastrzeżenie wobec testowanego oleju silnikowego oznacza cofnięcie prac nawet do etapu przygotowania formulacji. Praca zespołu inżynierów z centrum badawczo-rozwojowego ExxonMobil w Paulsboro (USA) nie jest łatwa, ponieważ zmiana nawet jednego parametru w składzie oleju może znacznie wpłynąć na inny. Tak więc korekty pierwotnego składu oleju mogą pojawić się na każdym etapie prac.

W warunkach warsztatowych dobór oleju silnikowego do konkretnego silnika powinien przede wszystkim uwzględniać zalecenia producenta pojazdu, opisane w książce serwisowej. Z kolei informację o aprobatach posiadanych przez każdy olej można znaleźć na przykład na stronach internetowych producentów środków smarnych. W tej sytuacji warto skorzystać z internetowego narzędzia doboru produktu, dostępnego między innymi na stronie: www.mobil1.pl.

Wybór oleju do fabrycznego zalania silnika jest poprzedzony serią testów podobnych do tych, z jakimi mamy do czynienia podczas pracy nad nowymi produktami smarnymi. Doskonały przykład wieloletniej współpracy pomiędzy producentem środków smarnych a producentem samochodów to Mobil 1 i Porsche. Specjaliści Mobil 1 od początku uczestniczą w pracach nad nowym silnikiem tej marki. Od 1996 roku już ponad milion samochodów Porsche zostało fabrycznie zalanych olejem Mobil 1. Eksperci techniczni z ExxonMobil i Porsche AG wybrali jeden olej Mobil 1 o lepkości 0W-40 do wszystkich zastosowań i dla wszystkich rynków, na które trafiają auta Porsche. Co więcej, samochody startujące w takich seriach wyścigowych, jak Porsche Mobil 1 Supercup i Porsche Carrera Cup, używają tych samych środków smarnych Mobil 1, co pozostałe auta Porsche eksploatowane przez zwykłych użytkowników.

Marcin Majcher

Millers Oils

Era nanocząsteczek

Wprowadzanie nowych olejów silnikowych do oferty jest wypadkową kilku czynników. Najważniejszym z nich są nowe wymagania ACEA oraz wymagania producentów samochodów. Wytyczne te są dość restrykcyjne i jasno określają minimalne parametry olejów. Firma Millers Oils współpracuje z najlepszymi zespołami rajdowymi i wyścigowymi oraz konstruktorami wyczynowych silników. Efektem tych kontaktów jest opracowana w 2012 roku seria olejów Nanodrive, charakteryzujących się obniżonym współczynnikiem tarcia.

Po przeprowadzeniu licznych testów w sporcie samochodowym zamierzamy w 2013 roku zaprezentować oleje silnikowe Energy Efficient wykonane w tej samej technologii, czyli z wykorzystaniem nanocząsteczek, lecz przeznaczone do samochodów seryjnych. Są to produkty znacznie przewyższające obecne wymagania ACEA oraz poszczególnych producentów pojazdów. To właśnie nanotechnologia zastosowana i przetestowana w sportach motorowych pozwala nam zdecydowanie wyprzedzać obecne standardy.

Jest to idealny przykład rozwoju produktu poprzez sport samochodowy. Tak, jak producenci samochodów sprawdzają swoje prototypowe rozwiązania mechaniczne i elektroniczne w WRC czy F1, a następnie adaptują je do seryjnych samochodów (np. kontrola trakcji, bezpośredni wtrysk benzyny, wykorzystanie aluminium, włókien węglowych do redukcji masy itp.), tak Millers Oils testuje swoje oleje (estrowe czy właśnie Nanodrive) najpierw w sportach motorowych we współpracy z zespołami, a następnie oferuje je swoim klientom, przeważnie użytkownikom seryjnych samochodów.

Najłatwiejszym sposobem dokonania prawidłowego doboru oleju przy serwisowaniu samochodów jest wykorzystywanie do tego celu informacji z ich instrukcji obsługi. Równie dobre efekty daje sprawdzenie, jaki konkretnie olej jest rekomendowany przez jego producenta do danego modelu samochodu. Pomogą w tym na pewno książki doboru oleju bądź wyszukiwarki dostępne na stronach internetowych większości producentów olejów, np.: www.millersoils.pl/formularz-php.

Paweł Mastalerek

Castrol

Oleje "skrojone na miarę"

Samochody z punktu widzenia konstrukcji silników, czyli swych najważniejszych podzespołów, zmieniają się bardzo szybko. Bardziej wysilone konstrukcje spełniające coraz mocniej zaostrzone normy ochrony środowiska sprawiają, że każdy element silnika musi być w odpowiedni sposób zabezpieczony. I tu zaczyna się nasza rola. Jako wiodący producent środków smarnych Castrol pracuje z inżynierami koncernów samochodowych już od etapu deski kreślarskiej po to, aby silnik, który trafi do codziennej eksploatacji, był po prostu niezawodny. Stąd właśnie rekomendacje producentów są tak istotne.

Na podstawie naszej wielostronnej współpracy i setek godzin testów można mieć pewność, że to, co proponuje Castrol, pozwala na niezawodne i prawidłowe funkcjonowanie serca każdego samochodu.

Nasi technolodzy są zaznajamiani z nowymi konstrukcjami silników już w fazie ich projektowania. Poznają wtedy kluczowe parametry, możliwe obciążenia oraz wymogi dotyczące prawidłowego smarowania. To pozwala zaproponować producentowi samochodu prawidłową formulację oleju.

Wykonany prototyp silnika jest przekazywany do nas na testy. W naszych laboratoriach poddajemy silniki różnym wymyślnym "torturom", aby upewnić się, że wykażą one pełną niezawodność w każdych warunkach drogowych i klimatycznych. Dlatego z przygotowaniem nowej formulacji oleju wiążą się niebagatelne koszty. Jednak ścisła współpraca z producentami samochodów daje nam komfortową pewność, że produkty wypuszczane przez nas na rynek spełnią absolutnie wszystkie wymagania i okażą się najbardziej odpowiednie dla danego silnika.

Użyteczne dla warsztatów informacje o kompatybilności poszczególnych olejów i silników są dziś bardzo łatwe do uzyskania. Najprościej jest zajrzeć do instrukcji obsługi samochodu, a jeżeli mechanik nie ma jej pod ręką, to powinien odwiedzić naszą stronę internetową, gdzie można skorzystać z tabel doboru oleju. Wystarczy wpisać markę, typ silnika oraz rok produkcji, by znaleźć odpowiedni produkt. Zabiera to dosłownie kilka minut, ale zyskujemy pewność, że wlejemy dokładnie to, czego konkretny silnik potrzebuje.

Dobór oleju na tzw. pierwsze zalanie fabryczne opiera się na bardzo szczegółowej wiedzy, dotyczącej zarówno wymagań silnika (zwłaszcza fabrycznie nowego), jak i odpowiadających im cech optymalnego środka smarnego. Wybór konkretnego produktu uwzględniający tak szczegółowe kryteria jest bardzo precyzyjny. Dlatego odmienne oleje preferowane są w różnych konstrukcjach tych samych producentów i w podobnych skądinąd silnikach różnych producentów. Niemniej zawsze priorytetem producenta samochodu, jak i producenta oleju jest dobór takiego środka smarnego, aby parametry oleju były "skrojone ma miarę" wymagań silnika i panujących w nim warunków pracy.

Cezary Wyszecki

Shell

Warto uważnie czytać etykiety

Przy podejmowaniu decyzji o wprowadzeniu do oferty nowego rodzaju oleju silnikowego jednym z najważniejszych kryteriów jest rachunek ekonomiczny i wymagania rynku, czyli specyfikacje producentów silników lub samochodów.

W procesach uzyskiwania aprobaty producenta danego modelu samochodu dla określonego oleju nie ma jednej, uniwersalnej procedury. Pierwsze działania w tym celu podejmowane są zawsze ze strony producenta silnika lub pojazdu, gdyż on wie najlepiej, jakie ma konkretne wymagania. W kooperacji z producentem oleju lub kilkoma takimi producentami jest prowadzony proces opracowania optymalnej formulacji.

Jeśli jednak producent oleju wprowadza go na rynek już po zakończeniu rozwoju nowej formulacji, to w tym przypadku on inicjuje proces uzyskiwania aprobaty. Korekty produktu w trakcie uzyskiwania dla niego aprobaty, zwłaszcza gdy wprowadzana jest nieznana wcześniej na rynku formulacji oleju, są naturalną praktyką.

Aprobata ma formę pisemną, a producent oleju ma prawo wpisać informację o niej na etykiecie dla odpowiedniego produktu. Wybierając olej do okresowej wymiany, najprościej jest sprawdzić, czy na etykiecie jest informacja "posiada aprobatę" i wymienione są poziomy tej aprobaty, np. Shell Helix Ultra AV 5W-30 Aprobaty: VW 504/507. Jednak adnotacja, że olej "spełnia wymagania", nie jest równoznaczna z aprobatą, a wręcz świadczy o tym, iż produkt takiej aprobaty z jakichś powodów nie posiada.

Co do wyboru oleju do tzw. pierwszego zalania, to trudno jednoznacznie określić kryteria poza tym, że przesłanki są tajemnicą obu producentów (oleju i samochodu). Jest to najczęściej olej specjalny, czyli zgodny z wewnętrzną normą dotyczącą wymagań związanych z pierwszym okresem eksploatacji silnika. Może więc różnić się od produktów zalecanych do serwisowania pojazdu po jego sprzedaży.

Piotr Pyrka

Motul

Nie tylko specjalne oleje do niestandardowych pojazdów

Firma Motul słynie od dawna ze swych olejów stosowanych w sportach motorowych, lecz także od wielu już lat dostarcza najbardziej zaawansowane technicznie oleje silnikowe przeznaczone do serwisowania samochodów codziennego użytku. Te dwie, na pozór całkiem odmienne grupy odbiorców, traktowane są jednakowo, jeśli chodzi o opracowywanie nowego oleju. Musi on bowiem zawsze w 100 procentach spełniać wymagania producenta silnika, do którego jest przeznaczony.

Każdy olej silnikowy powstaje obecnie w ścisłej współpracy z konstruktorami silników, gdyż jest on właściwie integralną częścią ich konstrukcji. Bez dokładnego dopasowania środka smarnego nie tylko niemożliwe staje się prawidłowe i długotrwałe działanie skomplikowanych i mocno mechanicznie i termiacznie obciążonych mechanizmów, lecz także spełnienie obowiązujących wymogów w zakresie emisji spalin. Olej silnikowy ma też ogromny wpływ na czystość wewnętrzną silnika, umożliwiającą osiąganie wydłużonych przebiegów między wymianami serwisowymi, oraz na trwałość elementów mechanicznych.

Wielkie koncerny petrochemiczne współpracują najczęściej z firmami zajmującymi się masową produkcją samochodów codziennego użytku. Małe, specjalistyczne firmy olejowe często znajdują partnerów wśród producentów najbardziej zaawansowanych samochodów sportowych i firm tuningowych. Na tej zasadzie firma Motul jest partnerem technicznym takich producentów lub tunerów, jak: Subaru, Suzuki, Caterham, Brabus i Nissmo (główny tuner samochodów Nissan). Jej inżynierowie tworzą wspólnie z konstruktorami najlepsze rozwiązania techniczne dla takich silników, jak Brabus V12 (800 KM i 1420 Nm). Bez odpowiedniego środka smarnego uzyskanie takich osiągów przy zachowaniu dość długich przebiegów pomiędzy wymianami oleju byłoby niemożliwe. Procedury badawcze są w takim przypadku uzupełnione długotrwałymi testami na hamowni z pełnym obciążeniem silnika, aby mieć pewność, iż w codziennej eksploatacji żadne warunki nie będą dla oleju w takim silniku zaskoczeniem.

Bezpośrednia współpraca z producentami samochodów skutkuje też bardziej codziennymi osiągnięciami. Dla modeli Subaru z aktualnej oferty producenta opracowany został olej serwisowy Subaru by Motul 5W-30. W tym przypadku chodziło nie tylko o maksymalne osiągi i trwałość silników, lecz także o spełnienie surowych europejskich limitów emisji spalin. Podobnie ma się sprawa z olejami Motul do samochodów, motocykli i sprzętu wodnego Suzuki. Są one dostępne pod marką Suzuki by Motul.

W firmowej ofercie handlowej są także produkty z oficjalnymi dopuszczeniami serwisowymi producentów samochodów, konstruowanymi bez współpracy specjalistów firmy Motul. Takie receptury powstają ze względu na wciąż nowe potrzeby rynku, domagającego się produktów alternatywnych wobec tych preferowanych przez producenta pojazdu. Przykładem może być tutaj olej do silników koncernu General Motors – Motul Specific Dexos2(tm), spełniający jako drugi na świecie wymagania specyfikacji GM Dexos2(tm), co koncern GM potwierdził oficjalnie już 2 lutego 2010 roku.

Podobne przesłanki zadecydowały o powstaniu oleju Motul Specific 948B 5W20, przeznaczonego przede wszystkim do smarowania najnowszych silników Ford 1.0 Ecoboost, wymagających produktu o specyfikacji Ford WSS M2C 948 B, która zastępuje poprzednie specyfikacje: Ford WSS M2C 913 B, 913 C oraz 925 B dla samochodów Jaguar i Land Rover z silnikami benzynowymi. Prace nad spełniającym te wymogi olejem Motul były dodatkowo utrudnione faktem, że producent silnika opracował tę specyfikację wspólnie z inną firmą olejową.

Dla użytkowników samochodów i serwisujących je warsztatów ważniejsze jest jednak spełnianie przez olej wymagań producenta samochodu opisanych kodem specyfikacji olejowej, niż drogi uzyskania takiego efektu. Poziom jakości wymaganego oleju silnikowego jest zapisany w wytycznych serwisowych, ale dobór właściwego środka smarnego staje się łatwiejszy przy użyciu narzędzia dostępnego na stronie internetowej: www.motul.pl.

Tweet

Redakcja Miesięcznika Branżowego Autonaprawa