Urządzenia do montażu i demontażu opon

Fot. Launch Polska sp. z o.o.,

Montażownice (od lewej: półautomatyczna z ramieniem pionowym odchylanym na bok; półautomatyczna z ramieniem odchylanym do tyłu; przystosowana do obsługi opon niskoprofilowych z dodatkową przystawką pneumatyczną

Klienci zainteresowani obsługą kół, a zwłaszcza wymianą opon sezonowych, oczekują na realizację swych zleceń w długich kolejkach. Konieczne więc staje się radykalne zwiększanie wydajności urządzeń używanych do tego celu.

Do bezpiecznego demontażu i ponownego montażu opony na obręczy koła samochodowego służą w profesjonalnych serwisach ogumienia tzw. montażownice. Maszyny te napędzane są elektrycznie, ale muszą być również zasilane sprężonym powietrzem. Ich wersje przeznaczone do obsługi kół samochodów osobowych i dostawczych przystosowane są do obręczy o średnicach od 10 do 23 cali. Postęp techniczny w ich konstrukcji polega dziś głównie na automatyzacji poszczególnych faz obsługowego cyklu, a także na wprowadzaniu dodatkowych funkcji umożliwiających obsługę określonych rodzajów opon.

ZOBACZ TAKŻE:

Montażownice - przegląd ofert rynkowych opracowany przez redakcję Miesięcznika Branżowego Autonaprawa

Cykl pracy montażownicy

Demontaż koła rozpoczyna się oczywiście od spuszczenia z opony powietrza lub stosowanego coraz powszechniej azotu. Następnie koło umieszcza się przy tzw. odpiekaczu, umożliwiającym miejscowe oddzielenie (odparzenie) krawędzi opony od obręczy na całym jej obwodzie. Operację tę wykonuje się pneumatycznym zbijakiem.

Następnie koło umieszcza się na stole montażownicy obracanym silnikiem elektrycznym. Stół wyposażony jest w szczęki do mocowania obręczy koła. Dzięki odpowiedniemu ich wyprofilowaniu możliwy jest uchwyt obręczy zarówno od jej wewnętrznej, jak i zewnętrznej strony. Do sterowania rozstawem szczęk podczas mocowania obręczy służą siłowniki pneumatyczne, obsługiwane kolejnym pedałem.

Po zamocowaniu koła należy ustawić stopkę montażową w pozycji roboczej. Zalecane jest jej przysunięcie do krawędzi obręczy koła na odległość od 2 do 5 mm. Potem łyżką monterską trzeba nałożyć krawędź opony na stopkę i uruchomić trzecim pedałem napęd stołu. Nieruchoma stopka oddziela wówczas oponę od obręczy na całym obwodzie. Operację tę powtarzamy, przeciągając przez obręcz drugie obrzeże opony, by zdjąć ją całkowicie z felgi.

Zakładanie opony na obręcz wykonuje się w odwrotnej kolejności, lecz z wykorzystaniem drugiej strony stopki montażowej, wyposażonej w obrotową rolkę dociskową. Rolką tą można przeciągnąć oba obrzeża opony do wnętrza obręczy.

Najnowsze konstrukcje montażownic

Urządzenia tej generacji umożliwiają obsługę zarówno tradycyjnych obręczy stalowych, jak i wykonanych ze stopów lekkich. W drugim z tych przypadków znajdują zastosowanie dodatkowe stopki montażowe, wykonane z plastiku lub wyposażone w plastikowe nakładki oraz zabezpieczone plastikiem szczęki mocujące obręcz do stołu.

Pod względem realizowanych funkcji nowoczesne montażownice dzielą się na półautomatyczne i w pełni automatyczne. W pierwszych ręcznie ustawia się pozycję stopki montażowej osadzonej na uchylnej kolumnie za pośrednictwem nastawnego ramienia. W montażownicach w pełni zautomatyzowanych cała kolumna z ramieniem pionowym i stopką montażową odchylana jest do tyłu pneumatycznym mechanizmem po naciśnięciu pedału. Pneumatyczna jest również blokada ustawienia roboczej pozycji stopki. Sprężone powietrze wykorzystywane jest w nowoczesnych montażownicach także przez tzw. inflatory, służące do bardzo szybkiego napełniania bezdętkowej opony w celu szczelnego dociśnięcia jej obrzeży do obręczy.


^{Ruchome szczęki uchwytu łączącego obręcz ze stołem obrotowym}	^{Zbijak pneumatyczny służący do oddzielania obrzeży opony od obręczy}

Wraz z pojawieniem się opon niskoprofilowych o sztywnych i mało podatnych na ugięcie bokach konieczne stało się wyposażanie montażownic w dodatkowe przystawki do obsługi tego rodzaju ogumienia. Taki specjalny zestaw, zdolny do przenoszenia znacznie większych sił niż stopki standardowe, składa się z rolki dociskowej, talerza podtrzymującego, stożka dociskowego oraz profilowanego klocka. Nacisk elementów roboczych na oponę regulowany jest dźwignią, a ich właściwe ustawienie względem obsługiwanego koła umożliwiają przegubowe wysięgniki.


^{Stopka montażowa zamocowana na pionowym ramieniu montażownicy}	^{Montażownica z poziomym wrzecionem przeznaczona do kół ciężkich pojazdów użytkowych}	^{Inflator, czyli dodatkowy zbiornik ciśnieniowy do natychmiastowego napełniania opon}

Rolka dociskowa i profilowany klocek umieszczone po przeciwnych stronach demontowanej opony oddzielają ją od obręczy bez użycia zbijaka i ułatwiają wprowadzenie łyżki monterskiej. Po zwolnieniu rolki dociskowej możliwe staje się przeciągnięcie obrzeża opony ponad stopkę montażową. W tym czasie talerz podtrzymujący zabezpiecza obrzeże przed ponownym nasunięciem się na obręcz. Stożek dociskowy, stosowany równocześnie z uchwytem szczękowym i współpracujący z centralnym otworem felgi, dodatkowo unieruchamia koło względem stołu obrotowego, umożliwiając tym samym wywieranie większych sił obwodowych na styku opony z obręczą.

Obsługa kół ciężkich pojazdów

Zdejmowanie opony z obręczy i jej osadzanie na niej wykonywane jest w tym wypadku za pomocą specjalistycznych montażownic, dostosowanych do większych rozmiarów kół. Zakres obsługiwanych średnic obręczy sięga od 14 do 44, a niekiedy nawet 56 cali. Znaczne masy tych kół i duże wartości sił niezbędnych do przeciągania obrzeży opon przez krawędzie obręczy wymagają wzmocnionych konstrukcji uchwytów do felg i poziomego ustawienia obrotowego wrzeciona maszyny. Obsługiwane koło wstawiane jest na przesuwny wózek, umożliwiający łatwe jego dosunięcie do uchwytu obręczy i wycentrowanie przez specjalny siłownik hydrauliczny. Same uchwyty przeznaczone do mocowania kół ciężkich pojazdów użytkowych w montażownicach muszą uwzględniać możliwość obsługi obręczy o różnych konstrukcjach i kształtach.