Fot. Metelli

Przy ustalaniu przyczyn niesprawności chłodzenia silnika często myli się przyczyny ze skutkami. Nie tylko czynniki zewnętrzne powodują awarie pomp, lecz i one same mogą uszkadzać inne części układu.

Do typowych czynników zewnętrznych mogących powodować uszkodzenie pompy należy stan paska napędowego, czyli jego nieprawidłowe naprężenie bądź ustawienie. W skrajnym przypadku prowadzi to do zerwania paska. Układ chłodzenia nie działa wówczas całkowicie, czego konsekwencją może być nawet bardzo poważna awaria przegrzanego silnika.

ZOBACZ TAKŻE: Pompy układów chłodzenia (cz.I)

Przeciążenie łożysk wirnika, a z czasem ich uszkodzenie (zwiększone opory i wibracje) powodowane nadmiernym naprężeniem paska, prowadzą w krótkim czasie do jego rozciągnięcia i zerwania. Podobne są skutki niedostatecznego naprężenia lub zaniechania terminowej wymiany napędu, ponieważ pasek zbyt luźny ślizga się i szybko przeciera na kołach pasowych albo nagle z nich spada.

Skutki stosowania niewłaściwego płynu chłodzącego

Prawidłowe postępowanie polega w tym zakresie na równoczesnej wymianie: zużytego paska wraz z pompą, rolkami napinającymi i prowadzącymi. W przeciwnym razie, gdy napęd składa się z części w nierównym stopniu zużytych, element najsłabszy, ulegając zniszczeniu, powoduje niespodziewaną awarię całości. W konstrukcjach z osadzonym na pompie wentylatorem chłodnicy należy zwrócić szczególną uwagę na jego wyważenie i współosiowość z wałem wirnika. Dotyczy to także stosowanych niekiedy wiskotycznych lub elektromagnetycznych sprzęgieł wentylatorów. Wszelkie tego rodzaju zaniedbania skutkują przyspieszonym zużyciem łożysk i uszczelnień pompy.

Niewielkie wycieki chłodziwa z uszczelnienia wału wirnika są zjawiskiem normalnym, zwłaszcza w okresie początkowej stabilizacji układu, trwającym przez pierwsze trzy godziny jego działania. Najnowsze modele pomp wyposażane są w specjalne pojemniki zbierające te krople, by były one niezauważalne dla użytkownika. Zgromadzone w nich chłodziwo odparowuje bez śladu w trakcie pracy silnika.

Niepokoić powinien natomiast stały wyciek większych ilości chłodziwa z otworu drenażowego. Najczęstszą tego przyczyną jest użycie chłodziwa nieodpowiedniego lub zanieczyszczonego. Zawarte w nim twarde cząstki zanieczyszczeń uszkadzają gładkie powierzchnie uszczelniające. W starszych silnikach zanieczyszczenia takie powstają przy przedmuchach gazów spalinowych do układu chłodzenia przez uszkodzoną uszczelkę głowicy. Podnoszą one okresowo ciśnienie w obiegu chłodzącym, a produkty ich reakcji chemicznych ze składnikami chłodziwa mogą przybierać postać stałych kryształków lub osadów. Nadmierne ciśnienie chłodziwa, odkształcające trwale sprężynę uszczelnienia, może być również powodowane wadliwym działaniem zbiornika wyrównawczego. Użycie niewłaściwych płynów chłodzących bywa najczęstszą przyczyną korozji całej pompy lub poszczególnych jej elementów. Dlatego należy stosować wyłącznie chłodziwa zgodne ze specyfikacjami producenta pojazdu.

Uszkodzenie pompy z powodu nadmiernego lub nieregularnego obciążenia jej łożyskowania

Prawidłowy montaż pompy

Przed dokonaniem wymiany trzeba upewnić się, czy wybrana pompa jest wymienna z wykorzystywaną dotychczas, ponieważ pomp układu chłodzenia można używać tylko zgodnie z ich oryginalnym przeznaczeniem. Zakładając nową pompę na miejsce zużytej, zawsze należy kierować się wskazaniami producenta pojazdu zawartymi w fabrycznej instrukcji napraw.

Identyczna z trzema referencjami OE pompa Metelli przeznaczona na rynek wtórny, w zestawie
dostarczana jest uszczelka i śruby mocujące

Operację tę rozpoczyna się od spuszczenia płynu i starannego przepłukania całego układu chłodzenia czystą wodą w celu usunięcia zalegających w nim cząstek zanieczyszczeń.

Po wymontowaniu starej pompy konieczne jest dokładne usunięcie pozostałości uszczelki i szczeliwa z powierzchni jej styku z kadłubem silnika. Nie wolno korzystać przy tym z ostrych narzędzi stalowych, by nie uszkodzić gładko szlifowanych płaszczyzn. Jeśli pompa jest montowana bez użycia uszczelki, trzeba w miejsce jej styku z kadłubem silnika nałożyć warstwę odpowiedniego szczeliwa. Przed jego skrzepnięciem zakłada się nową pompę na jej właściwe miejsce i lekko dociska śrubami mocującymi bez ich pełnego dokręcania. W tej pozycji powinno się sprawdzić, czy pompa jest odpowiednio wycentrowana, a jej wirnik swobodnie się obraca. Po ewentualnych korektach ustawienia dokręca się śruby naprzeciwlegle, stosując wartości momentu przewidziane przez konstruktora pojazdu.

Usytuowanie gwintowanego gniazda czujnika temperatury

Gdy szczeliwo stężeje, można przystąpić do kolejnych zadań. Pierwszym z nich jest wymiana wszystkich opasek zaciskowych na dochodzących do pompy przewodach elastycznych, ponieważ ponowne użycie starych może być przyczyną nieszczelności układu. Po zmontowaniu całego obiegu chłodziwa napełnia się go całkowicie nowym płynem chłodzącym przez zbiornik wyrównawczy aż do górnego, zaznaczonego na nim poziomu. Przy wyborze nowego płynu należy kierować się rekomendacjami producenta pojazdu, gdyż jest to gwarancją chemicznej kompatybilności wszystkich części pompy z zastosowanym chłodziwem.

Sposoby oznaczania prawidłowej pozycji montażowej pompy

W następnej kolejności zakłada się i reguluje pasek napędowy wraz z jego napinaczem i ewentualnymi rolkami prowadzącymi, postępując zgodnie z instrukcjami producenta pojazdu.

Na koniec przy otwartym wlewie zbiornika wyrównawczego (dla odpowietrzenia układu chłodzenia) należy otworzyć obieg płynu przez nagrzewnicę kabiny pasażerskiej i uruchomić silnik w celu wykonania testu systemu chłodzenia i ogrzewania według zasad podanych przez producenta samochodu. W pierwszej fazie testowania trochę chłodziwa może wyciec z otworu drenażowego pompy. Mogą też w zbiorniku wyrównawczym pojawić się pęcherzyki powietrza. Oba te zjawiska powinny zaniknąć, gdy ciecz ustabilizuje się w układzie. Nie wolno jednak w żadnym wypadku rozpoczynać eksploatacji pojazdu z trwałymi wyciekami chłodziwa lub z powietrzem w układzie chłodzenia. Po całkowitym odpowietrzeniu układu trzeba wyłączyć silnik, a po jego ostygnięciu dopełnić układ do prawidłowego stanu płynem i zamknąć korek wlewu.

Regulacja naprężenia paska rozrządu przez obrót mimośrodowego korpusu pompy

Tweet

Piergiorgio Metelli
Dyrektor marketingu, Metelli S.p.A.