Fot. Akzo Nobel, Standox, Pro-West, Multichem , Spies Hecker

Tworzenie wielowarstwowych powłok naprawczych

Rozwój lakierniczych technologii renowacyjnych oceniany jest dzisiaj według trzech podstawowych kryteriów: skracania łącznego czasu naprawy, zmniejszania do minimum jej niezbędnego zakresu oraz łatwości i niezawodności tworzenia powłok naprawczych. 

Na tych polach współzawodniczą twórcy nowych, markowych systemów, otwierając przed usługowymi lakierniami nowe możliwości techniczne. Optymalny dobór materiałów i sprzętu do ich aplikacji to jednak tylko połowa sukcesu. Drugą stanowi umiejętność ich stosowania. O dostarczenie praktycznych wskazówek w tym właśnie zakresie poprosiliśmy, jak zwykle, firmowych specjalistów

Lakierowanie produktami AkzoNobel (marki lakierów Sikkens, Lesonal)

Po właściwym zdefiniowaniu koloru oraz połączeniu poszczególnych tonerów wchodzących w skład uprzednio wybranego lakieru bazowego, pozostaje jedynie dokładne ich wymieszanie i zapewnienie odpowiedniej lepkości produktu. W tym celu mieszamy lakier do momentu uzyskania jednolitego koloru, a następnie dodajemy zalecaną ilość Activatora (rozcieńczalnik na bazie wody) i ponownie mieszamy.

Tak przygotowany lakier bazowy nadaje się do bezpośredniej aplikacji na poszczególne elementy karoserii usytuowane pionowo lub poziomo. Technologia lakierowania produktami AkzoNobel nie wskazuje konkretnej marki lub modelu pistoletu do aplikacji poszczególnych produktów. Można z powodzeniem używać wszystkich (najbardziej popularne w Polsce to Sata, Iwata lub DeVilbiss), charakteryzujących się odpowiednią wielkością dyszy oraz właściwą atomizacją materiału. Niemniej jednak zaleca się, choć nie jest to obowiązkowe, stosowanie pistoletów niskociśnieniowych HVLP.  

W trakcie przygotowywania miejsca naprawy należy dokonać również obróbki sąsiednich elementów, przewidzianych do cieniowania. W strefie cieniowania niezbędne jest przeszlifowanie wierzchniej warstwy lakieru nawierzchniowego za pomocą materiału nazywanego przez lakierników ściernią (np. szary Scotch Brite) z ewentualnym użyciem specjalnie przeznaczonych do tego celu past, takich jak Blend Prep. 

Kolejny etap to aplikacja lakieru bazowego. Pierwsze warstwy nakładane są do całkowitego pokrycia naprawianych powierzchni. Następnie, redukując ciśnienie powietrza na wlocie pistoletu, zmniejsza się ilość podawanego materiału oraz (w niektórych przypadkach), zwiększając dystans między lakierowanym obiektem a pistoletem, nakłada się warstwę wykończeniową (tzw. prószoną). Jest to potrzebne do zminimalizowania nierównomiernego ułożenia cząstek aluminium w lakierze bazowym. 

W tym samym czasie ma miejsce cieniowanie, czyli nakładanie prószonych warstw na elementy znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie naprawianej strefy, jednak tylko w częściach bezpośrednio do niej przylegających. Niezależnie od stosowanej metody – „mokry na mokry” czy z odparowaniem między warstwami – technika aplikacji nie ulega jakimkolwiek zmianom.

Istotną kwestią jest sposób nakładania lakieru bazowego – tak, aby uniknąć spadania odkurzu lakierniczego na element cieniowany z innej strony niż od tej graniczącej z powierzchnią naprawianą. W innym przypadku spadający odkurz może spowodować widoczną różnicę koloru między elementem cieniowanym a sąsiednim, nienaprawianym. 

Proces cieniowania to, wbrew pozorom, trudna operacja, wymagająca od lakiernika sporego doświadczenia. W trakcie cieniowania jasnych kolorów metalicznych należy uważać, aby na krawędzi obszaru kończącego proces cieniowania nie powstał ślad w postaci jaśniejszej lub ciemniejszej plamy. 

Kolejne wyzwanie to uzyskanie jednolicie gładkiej powierzchni na elemencie naprawianym, jak i na powierzchni cieniowanej. W innym przypadku po nałożeniu lakieru bezbarwnego mogą się uwidocznić różne struktury poszczególnych fragmentów powłoki. Po aplikacji lakieru bazowego wszystkie powierzchnie – i naprawiana, i cieniowana – muszą zostać pokryte lakierem bezbarwnym.  

Nowa technologia Standoblue 

Ten nowy system lakierów nawierzchniowych tworzą produkty charakteryzujące się dużą szybkością schnięcia i idealnym cieniowaniem, nawet na małych elementach, a także łatwą do uzyskania powtarzalnością kolorów i gładkością powłok bez efektu „chmurzenia”. Zalety te wynikają z optymalnego rozłożenia pigmentu i są niezależne od stylu aplikacji lakiernika czy nawet całego zespołu kolorystów i lakierników. 

Korzystając ze Standoblue, można też w bardziej wygodny sposób sprostać wyzwaniom kolorystycznym, ponieważ system ten wsparty jest specjalnymi narzędziami kolorystycznymi, m.in. spektrofotometrem Genius, który wespół z Nawigatorem Efektów jest w stanie nie tylko szybciej i dokładniej zaproponować odpowiednią recepturę, lecz także znacznie ułatwić odpowiednie dobranie wielkości ziarna. 

Na uzyskane efekty nie ma też istotnego wpływu dobór pistoletu lakierniczego, co oznacza zminimalizowanie ryzyka wystąpienia różnic przy realizowaniu profesjonalnych napraw. Co więcej, natrysk próbny, będący elementem biblioteczki kolorów, wykonany przez jedną osobę – może służyć jako wzornik dla całego warsztatu i być wykorzystywany przy wielu zleceniach.

Standoblue to system składający się z 65 pigmentów uzupełnionych dodatkami zapewniającymi płynność i efektywność procesu renowacji wykonywanego w możliwie najkrótszym czasie. Przyspieszono również proces suszenia. Tak więc wybór tej zaawansowanej technologii jest korzystny zarówno w przypadkach renowacji całościowej, jak i wybranych elementów.

Pomimo, iż Standoblue to system 1K, idealnie komponuje się on z utwardzaczem. Stanowi to optymalne rozwiązanie, gdy niepotrzebne jest użycie lakieru bezbarwnego. Na przykład w naprawie nadkoli, komór silnika lub innych elementów wewnętrznych. Utwardzacz Standoblue jest również pomocny w procesie naprawy 3-warstwowej oraz wielokolorowej. 

Aplikacja wodnych lakierów bazowych WBC

Przygotowanie wodnych lakierów bazowych WBC do lakierowania opiera się na przestrzeganiu zaleceń producenta, czyli dodaniu odpowiedniej ilości rozcieńczalnika (w przypadku Mipa 10-20%), oraz dokładnym jego wymieszaniu. Potem należy przecedzić lakier przez sitko 180 µm.

Bardzo istotną sprawą jest dobór pistoletu. Lakiery WBC można nakładać za pomocą zarówno pistoletów wysokociśnieniowych RP (ciśnienie robocze 2,5-3 bary), jak i pistoletów niskociśnieniowych HVLP (2-2,5 bara). Jednak producenci zalecają stosowanie pistoletów HVLP z dyszą WBC 1,25. Dysze większe niż 1,4 mogą nastręczać niepotrzebnych trudności przy aplikacji.

Przy lakierowaniu dużych powierzchni strumień materiału powinien być jak najszerszy, z kolei podczas malowania mniejszych elementów musi on być bardziej precyzyjny, by nie tworzył zbyt dużych nakładek materiału. Nie wolno zbyt mocno ograniczać wydatku materiału, ponieważ powoduje to najczęściej nierównomierną aplikację, tworzenie się tzw. chmur i szyszek. Wszystkie te wady wynikają ze sposobu prowadzenia pistoletu (wprawny lakiernik najczęściej ma iglicę otwartą na maksimum i reguluje wydatek spustem).

Bardzo ważną sprawą jest szybkość prowadzenia pistoletu i jego odległość od lakierowanej powierzchni. W przypadku pistoletu RP odległość ta powinna wynosić 20-25 cm. Pistolet prowadzimy dość szybko. Przy pistoletach HVLP odległość należy zmniejszyć do 15-20 cm , a aplikacja powinna przebiegać znacznie wolniej. 

Należy zwrócić uwagę na różnice przy lakierowaniu powierzchni pionowych i poziomych. Sam proces malowania jest podobny, lecz w przypadku poziomych elementów, szczególnie przy lekkich zaokrągleniach, warto nałożyć o jedną warstwę lakieru więcej w celu uniknięcia prześwitów na krawędziach.

Lakierowanie pionowe prowadzimy najczęściej od góry w dół, z ewentualnym szybkim powrotem do góry, duże, płaskie elementy zaś warto lakierować na krzyż – pierwsza warstwa pozioma, druga pionowa i ostatnia znów pozioma. 

Lakiernicy najczęściej preferują lakierowanie pionowe ze względu na mniejszą ilość wtrąceń oraz mniejsze prawdopodobieństwo tworzenia się tzw. chmur i sterczącego ziarna.

Metoda „mokry na mokry” jest najczęściej stosowana podczas lakierowania nowych elementów zabezpieczonych kataforezą. Proces polega na nanoszeniu lakierów na niezmatowany podkład o dobrej rozlewności, pozwalającej uzyskać idealną powierzchnię. Określenia „mokry na mokry” nie możemy traktować dosłownie. Lakier jest nakładany na podkład dopiero po 15-20 minutach. Jest to czas, kiedy staje się on „pyłosuchy”, lecz nie w pełni jeszcze utwardzony. Dlatego pierwsza warstwa lakieru musi być cienka, nieagresywna. Podstawowa zaleta systemu „mokry na mokry” to możliwość ominięcia procesu szlifowania podkładu, a co za tym idzie – oszczędność czasu i materiału.

Uwaga! Podkłady „mokry na mokry” nie mają właściwości wypełniających, więc powierzchnia przygotowana do lakierowania powinna być idealna. Podkłady te mają krótki czas schnięcia i charakteryzują się także doskonałymi właściwościami przyczepnościowymi i antykorozyjnymi.

Podkład tradycyjny przed lakierowaniem należy zmatowić papierem wodnym P1000/P1500 lub P500/P600 na sucho (podkład i strefa przejścia). Kolejny krok to dokładne odtłuszczenie powierzchni. Przy stosowaniu specjalnych zmywaczy silikonu trzeba pamiętać o używaniu dwóch ręczników – mokrego z płynem i suchego do wycierania. Trzeci etap to przetarcie powierzchni ścierką antystatyczną dla usunięcia drobinek pyłu.

Po wykonaniu wyżej wymienionych czynności przystępujemy do aplikacji lakieru bazowego. W przypadku wodnych lakierów bazowych Mipa pierwszy natrysk nanosi się niezbyt grubo i niezbyt mokro. Tym samym szybciej przebiegnie odparowanie wody z lakieru i zagwarantowane zostanie równomierne rozłożenie cząsteczek pigmentów aluminium. Drugi natrysk nakłada się równomiernie mokro. Należy uważać na ciśnienie natrysku (2 bary) oraz ilość natryskiwanego materiału, aby zapobiec tworzeniu się tzw. „chmurek”. Z reguły drugi natrysk powoduje uzyskanie pełnej siły krycia. W celu uzyskania równomiernego rozłożenia pigmentów aluminium należy przy zredukowanym ciśnieniu (1 bar) na całkowicie odparowaną warstwę filmu nanosić trzecią cieniutką warstwę lakieru (techniką kropelek, odstęp ok. 40 cm). Tym samym wyrównane zostaną ewentualne nierówności w rozlewaniu oraz niewielkie chmurki, a odcień zostanie zachowany, jeśli ten końcowy natrysk nie jest zbyt silny lub nadmiernie suchy.

Podczas lakierniczych napraw częściowych nieodzowna stała się metoda cieniowania, mająca na celu zgubienie wrażenia wizualnej różnicy odcienia między elementem naprawianym a nieuszkodzoną częścią pojazdu. Cieniowanie jest obecnie powszechnie używaną formą naprawy, do stosowania której przekonuje się coraz więcej warsztatów naprawczych. Pozwala uniknąć reklamacji związanych ze złym odcieniem lakierowanych elementów, a także ogranicza koszty naprawy.

Każda z obecnych na rynku marek lakierniczych ma określone środki ułatwiające przeprowadzenie cieniowania. Są to najczęściej specjalne rozcieńczalniki lub żywice, które w zależności od producenta stosujemy w odpowiedni sposób. Rozcieńczalnik do zaprawek (np. Mipa 2K Löser) ma na celu połączenie nowej powłoki ze starą delikatnym przejściem. Dodatek ten stosuje się w trakcie nakładania lakieru bezbarwnego lub akrylowego w ostatniej warstwie, poprzez zmieszanie go z resztą materiału w kubku i wykonanie natrysku na styku starej i nowej powłoki. Możliwa jest również aplikacja czystego MiPa 2k Löser.

Do cieniowania trudnych wodnych odcieni metalicznych i z efektem zalecane jest stosowanie dodatku Mipa WBC-Base-Blend. Jest to bezbarwny dodatek, gotowy do natrysku, aplikowany przed właściwym odcieniem bazowym. Działanie to umożliwia łatwe rozprowadzanie lakieru i zapobiega powstawaniu różnic odcieni na łączeniach materiałów. Przy cieniowaniu, niezależnie od marki lakierów, należy przestrzegać kilku podstawowych reguł. Tak więc ciśnienie technicznie musi być zgodne z rodzajem pistoletu (HVLP lub RP)] i zaleceniami producenta materiału lakierniczego. Ważna jest także temperatura otoczenia podczas aplikacji, ponieważ zbyt wysoka rozjaśnia odcienie, a zbyt niska – ściemnia. Trzeba też zachować odpowiednią wilgotność w kabinie (szczególnie przy lakierach wodnych) i utrzymywać zalecaną lepkość materiału. Konieczne jest używanie środka do cieniowania, a niedozwolone – nanoszenie zbyt mokrych warstw lakierów bazowych.

Cieniowanie to skomplikowany i wymagający proces, którego prawidłowe wykonanie pozwala uniknąć (szczególnie przy  kolorach srebrnych) takich błędów, jak efekt szarych krawędzi, czarne plamy i kręgi.

Lakierowanie w systemie AquaLine

Wodorozcieńczalny lakier bazowy AquaLine spełnia wszelkie wymagania dotyczące ograniczenia emisji związków lotnych LZO/VOC i jest przeznaczony do renowacji i lakierowania pojazdów. Bazę przygotowuje się do natrysku, mieszając ją z rozcieńczalnikiem CP 010 w proporcji 5-15% części objętościowych i uzyskuje się w ten sposób materiał o lepkości roboczej 25-30 s (Din Cup 4 mm). Lakier przygotowuje się w pojemnikach emaliowanych wewnątrz lub w kubkach z tworzywa sztucznego.

Do filtrowania lakieru służą sitka 125 mikronów. Zaleca się, by były one wykonane z tworzywa sztucznego, ponieważ papierowe przy filtrowaniu większej ilości lakieru mogą się rozklejać. Lakier może być przechowywany w stanie gotowym do zużycia nawet przez pół roku bez utraty swoich właściwości. 

Przygotowania do lakierowania elementów ustawionych pionowo, np. drzwi, rozpoczynamy od ich zmatowienia papierem ściernym P400-P500 „na sucho” lub P800-P1000 „na mokro”. Następnie powierzchnię odtłuszczamy, używając zmywacza CP 015 lub CP 016.

Dla lakieru AquaLine zaleca się pneumatyczny sprzęt natryskowy z dyszą 1,2 -1,4 mm. Może to być pistolet wysokociśnieniowy lub HVLP, a ciśnienie natrysku należy ustawiać zgodnie z zaleceniami producenta danego sprzętu.

W pierwszej kolejności nakłada się warstwę suchą. Następnie po odparowaniu (ok. 2-4 min do matu) można natrysnąć warstwę pełną. Przy kolorach solidowych uzyskuje się wówczas już pełne krycie, czyli jest to ostateczna warstwa. 

Dla bazy metalicznej i perłowej stosuje się dodatkowo warstwę kropelkową. Nakładana jest ona przy niższym ciśnieniu (około 70% ciśnienia pierwotnego) w celu wiernego odwzorowania koloru oryginalnej powłoki.

Dla przyspieszenia odparowania między warstwowego można zastosować dysze Venturiego, krótkie podgrzanie w kabinie lub promiennik IR.

Na wysuszonej warstwie bazy można wykonywać drobne poprawki, np. usunięcie wtrąceń metodą szlifowania na sucho papierem o gradacji P1000-P1500 i wykonanie punktowych zaprawek lakierem.

Podobne zasady dotyczące przygotowania powierzchni, zastosowanego sprzętu i aplikacji stosuje się, wykonując lakierowanie powierzchni poziomych, takich jak np. pokrywa silnika. Pamiętajmy jednak, że dla lakierów metalicznych i perłowych natrysk ostatniej warstwy trzeba wykonać z dużą starannością, by nie stworzyć widocznych „pasów” lub tzw. „chmur.

Po około 10-15 minutach od nałożenia ostatniej powłoki przy stosowaniu metody „mokry na mokry” można przystąpić do nanoszenia lakieru bezbarwnego. Nasza firma zaleca stosowanie lakierów HS CP2007, CP2008 oraz UHS CP2009.

Metody cieniowania lakierów bazowych są obecnie nieodłączną częścią pracy lakiernika, a w przypadku lakierów AquaLine proces ten jest bardzo łatwy. Powierzchnię, na której będzie robione przejście warstwą lakieru bazowego, matuje się szarą włókniną z dodatkiem pasty matującej, a następnie czyści się ją i odtłuszcza.

Cieniowanie lakierem bazowym nie wymaga używania rozcieńczalnika cieniującego. Wystarczy, nakładając każdą kolejną warstwę, rozprowadzać ją coraz szerzej, tak aby przejście nowego lakieru w stary było niewidoczne i łagodne. W nakładaniu stosuje się metodę „w klin”, polegającą na zmniejszaniu grubości nakładanej warstwy lakieru od środka ku brzegom. Trzeba również zmniejszyć ciśnienie natrysku ostatniej warstwy kropelkowej nawet o 50%.

Po wykonaniu ostatniej warstwy i jej odparowaniu przez 10-15 minut można nakładać lakier bezbarwny.

Wodorozcieńczalny system Permahyd Hi-Tec

Permahyd®Hi-Tec to przede wszystkim bardzo efektywny i łatwy w użyciu, nowy wodorozcieńczalny lakier bazowy. Pozwala on na znaczne skrócenie czasu wykonywanych nim napraw lakierniczych, także w zakresie lakierowania wielowarstwowego i wielobarwnego oraz z efektami metalicznymi lub perłowymi. Umożliwia proste i niezawodne cieniowanie stref sąsiadujących z naprawianą strefą.

Do pracy z nowym systemem i jego dokumentacją kolorystyczną Color Index Variant doskonale nadają się narzędzia Spies Hecker służące do identyfikacji (pomiaru) kolorów, wyszukiwania i realizacji receptur (ważenia i mieszania), czyli np.: spektrofotometr ColorDialog, komputerowy program CRplusHi-Tec, a także czytnik kodów kreskowych umieszczanych na odwrocie próbek kolorów. Praca z tym rodzajem dokumentacji nie jest jednak konieczna, ponieważ wszystkie kolory i ich warianty można zidentyfikować bezbłędnie za pomocą wspomnianego spektrofotometru.  

Receptury otrzymywanych w ten sposób kolorów cechuje wysoka powtarzalność, co oznacza w praktyce identyczne efekty uzyskiwane przez poszczególnych lakierników i za pomocą różnych rodzajów pistoletów. Pożądaną lepkość materiału do aplikacji uzyskuje się poprzez odpowiednie zmieszanie lakieru bazowego z dodatkiem WT 6050/WT 6051. 

Materiał ten jest nakładany w nieprzerwanym procesie technologicznym metodą „mokry na mokry”, bez konieczności suszenia kolejnych warstw odtwarzanej powłoki. Odznacza się przy tym bardzo dobrą rozlewnością i silnym przywieraniem do podłoża, dzięki czemu dokładnie i bez usterek pokrywa wszelkie powierzchnie nadwozi, łącznie z pionowymi i wewnętrznymi o skomplikowanych strukturach przestrzennych. 

Niezwłocznie po szybkim wyschnięciu powłoka wykonana systemem Permahyd® Hi-Tec daje się szlifować i odkurzać, a także oklejać osłonami maskującymi. 

Niewidoczną granicę naprawianej strefy uzyskuje się metodą cieniowania z użyciem dodatku o nazwie Blending Additive 1050, stosowanym bez rozcieńczania. Zwilża się nim sąsiednie powierzchnie i przed wyschnięciem nanosi na nie powłokę cieniującą wykonywaną lakierem bazowym Hi-Tec. 

W przypadku stwierdzenia ewentualnych wad lakierniczych w gotowej już warstwie lakieru bazowego można je usunąć lokalnie metodą mechaniczną (szlifowanie) i szybko pokryć te miejsca lakierem ponownie bez zauważalnych śladów.

Lakier bazowy Permahyd® Hi-Tec można pokrywać dowolnym rodzajem lakieru bezbarwnego marki Spies Hecker.

Tweet

Redakcja Miesięcznika Branżowego Autonaprawa