Fot. ATE

Płyn w układzie hamulcowym należy wymieniać maksymalnie po dwóch latach eksploatacji. Zasadę tę lekceważą jednak nie tylko kierowcy, ale i mechanicy. Tymczasem podczas prowadzonych przez ATE pomiarów, w trakcie których skontrolowano blisko 8500 samochodów, stwierdzono, że płyn w około 70% z nich wymagał natychmiastowej wymiany, a w 15% powinien zostać wymieniony w terminie do 6 miesięcy.

Zadaniem płynu hamulcowego jest przenoszenie ciśnienia w układzie hamulcowym oraz smarowanie i ochrona przed korozją komponentów hydraulicznych. Ze względu na charakterystykę pracy układu hamulcowego – płyn hamulcowy jako czynnik roboczy powinien charakteryzować się możliwie wysokim punktem wrzenia tzw. suchego płynu. Jeśli punkt wrzenia jest zbyt niski, to przy dużym obciążeniu układu hamulcowego (na przykład podczas gwałtownego hamowania) może dojść do wydzielania się pęcherzy gazu w strukturze płynu. Płyn hamulcowy jest nieściśliwy. Ściśliwe są natomiast pęcherze pary wodnej, których obecność w przewodach czy cylinderkach hamulcowych powoduje, że na skutek przyłożonej siły pedał hamulca wpada w podłogę. W ekstremalnych przypadkach może dojść do całkowitej utraty zdolności hamowania.

Jakość działania układu hamulcowego zależy również od lepkości płynu w nim pracującego. Współczesne płyny muszą zapewniać szybką i prawidłową pracę systemów bezpieczeństwa, takich jak ABS i ESP, poprzez niezmienną w czasie eksploatacji niskowiskozyjność przy szerokim spektrum temperaturowym. Wymogi te najlepiej spełniają płyny hamulcowe na bazie glikolu. Są one higroskopijne, czyli pobierają wodę z otoczenia. Woda ta kondensuje się przy zmianach temperatury i miesza z płynem. W efekcie następuje spadek jego punktu wrzenia oraz utrata właściwości ochronnych przed korozją. Wraz ze wzrostem zawartości wody zmienia się również niskowiskozyjność płynu hamulcowego, co upośledza działanie systemów ABS i ESP. Konieczne jest zatem kontrolowanie glikolowych płynów hamulcowych i ich wymiana, gdy osiągną wskazywany przez producenta interwał (12 lub 24 miesiące).

Większość producentów samochodów fabrycznie napełnia układy hamulcowe płynami niskowiskozyjnymi o specyfikacji DOT 4 – klasa 6 (zgodnie z ISO 4925). Płyn hamulcowy ATE SL.6 jest płynem o tej samej co fabryczna specyfikacji. Ten wysoko techniczny płyn został stworzony specjalnie do pracy z elektronicznie sterowanymi systemami hamulcowymi i może znaleźć zastosowanie we wszystkich pojazdach produkowanych po 1990 roku. Charakteryzuje go szczególnie niska wiskozyjność, wysoki punkt wrzenia suchego i mokrego, ulepszona smarowność i podwyższona ochrona antykorozyjna.

Płyny do zastosowań specjalnych

 W sportach motorowych ATE oferuje płyny hamulcowe Typ 200 oraz Typ 200 The New Racing Quality. Wyróżniają się one doskonałymi możliwościami wiązania wody i minimalnym obniżeniem punktu wrzenia w razie zanieczyszczenia wodą.

Obsługa układu hamulcowego

ATE oferuje wszystko, co jest niezbędne do profesjonalnej i szybkiej diagnozy oraz wymiany płynu hamulcowego. Oferta płynów hamulcowych ATE zawiera płyny DOT3, DOT4 zarówno dla oldtimerów, jak i nowoczesnych pojazdów, a także płyny do jazdy sportowej oraz wysokotechnologiczne płyny do systemów ESP.

Stuprocentową pewność o faktycznym stanie płynu hamulcowego w pojeździe można uzyskać tylko przez pomiar jego temperatury wrzenia. ATE oferuje w tym celu poręczny tester BFT 320 P, który jako jedyny na rynku drukuje protokół pomiarowy.

Fot. 3. Czas reakcji układu ESP przy zastosowaniu poszczególnych płynów hamulcowych

Tester umożliwia wygodny pomiar ze zbiorniczka wyrównującego w pojeździe. Menu prowadzi użytkownika przez procedurę aż do ukazania się dokładnego wyniku pomiaru, co następuje po ok. 30 sekundach. Jeśli wymiana płynu hamulcowego jest konieczna, przyrząd ją zaleci.

Oferta ATE do obsługi układów hamulcowych

Firma ATE rozwija swój dział wyposażenia warsztatowego niezbędnego do profesjonalnej obsługi układów hamulcowych wszystkich aut europejskich oraz spoza Europy już od ponad 40 lat. Pod jej logo powstało i działa ATE Centrum Hamulcowe – najstarsza funkcjonująca w Europie profesjonalna sieć warsztatowa wyspecjalizowana w układach hamulcowych.

Fot. 4. Instrukcja dostarczona z urządzeniem zawiera wszystkie informacje potrzebne do przeprowadzenia procedury wymiany płynu

Fot. 5. Zestaw akcesoriów, czyli zbiorniki, pistolet ciśnieniowy, końcówki i korki do zbiorniczków są konieczne do przeprowadzenia fachowej wymiany

Od ponad 40 lat ATE oferuje wiele generacji urządzeń do wymiany płynu hamulcowego. Najpopularniejsze modele to: FB30, FB30S oraz FB5E. Dwa pierwsze są najpopularniejszymi w tej grupie przyrządów modelami stosowanymi w polskich serwisach autoryzowanych oraz nieautoryzowanych. ATE oferuje też całe systemy zbierania, przechowywania i utylizowania zużytego płynu hamulcowego. Przygotowane zostały w tym celu zarówno małe butelki do podłączania przy pojeździe, jak i 220-litrowe pojemniki zbiorcze do zlewania zużytego płynu hamulcowego.

Procedura wymiany płynu hamulcowego

Przed przystąpieniem do wymiany lub odpowietrzenia układu hamulcowego za pomocą urządzeń FB5, FB30, FB30S należy pamiętać o poprawnym przygotowaniu urządzenia do pracy, na co składa się:

• odpowiednie złożenie,

• stabilny montaż zbiornika z płynem,

• uszczelnienie korkiem stożkowym „lancy” do zbiornika,

• wstępne odpowietrzenie urządzenia.

Należy również sprawdzić poziom płynu hamulcowego w zbiorniku z płynem, mimo że urządzenia posiadają sygnalizację niskiego stanu.

Do wymiany/odpowietrzenia pojazdu za pomocą urządzenia potrzebne będą następujące urządzenia:

• butla zbierająca płyn hamulcowy z odpowietrzników (najlepiej z podziałką ilości zebranego płynu),

• odpowiednio dobrany korek do pojazdu lub korek „uniwersalny”,

• pistolet do uzupełniania płynu hamulcowego (trzeba pamiętać, by nie stosować go do przedmuchiwania powietrzem),

• gruszka do odessania starego zużytego płynu hamulcowego (nie dotyczy urządzenia FB30S, które posiada dodatkową funkcję odsysania płynu hamulcowego).

Można zastosować zestaw korków dodatkowych „standard”, zawierający pistolet, zmianę kąta podłączenia urządzenia, korek „uniwersalny” – końcówkę do odpowietrzania sprzęgieł hydraulicznych.

Przed podłączeniem urządzenia należy odessać stary, zużyty płyn hamulcowy ze zbiorniczka wyrównawczego. W razie potrzeby starannie go przepłukać, aby żadne zanieczyszczenia nie były podane wraz z płynem hamulcowym do układu (fot. 6).

Następnie uzupełnia się zbiorniczek do poziomu 3–5 mm od górnej krawędzi nowym płynem hamulcowym. W dalszej kolejności zakłada się na zbiorniczek szczelnie pasujący korek do podawania płynu hamulcowego i podłącza do niego urządzenie (fot. 7). Przełącznik wyboru ciśnienia płynu ustawia się na pozycję 0,4 bara.

W dalszej kolejności należy wykonać następujące czynności (fot. 8 i 9):

• podnieść pojazd na podnośniku lub wykorzystać kanał warsztatowy;

• przygotować dostęp do odpowietrzników znajdujących się na zaciskach hamulcowych;

• przygotować odpowietrzniki (gumki zabezpieczające należy ściągnąć, oczyścić, lekko popuścić i zamknąć ponownie);

• zawiesić butlę zbierającą poniżej odpowietrznika zacisku, w którym rozpoczniemy wymianę płynu;

• założyć odpowiedni klucz do popuszczenia odpowietrznika oraz założyć na odpowietrznik rurkę butli zbierającej;

• popuszczając odpowietrznik, spowodować przepływ płynu hamulcowego podawanego pod ciśnieniem 0,4 bara ze zbiorniczka wyrównawczego w kierunku odpowietrznika zacisku hamulcowego.

Urządzenia posiadają przełączniki do ustawiania ciśnień roboczych podczas wymiany płynu hamulcowego. W przypadku urządzenia FB5 mamy do dyspozycji regulacje: 1bar i 2 bary.

Urządzenia FB30 i FB30S zapewniają odpowiednio stabilizowane elektronicznie ciśnienia: 0,4 bara, 1 bar i 2,2 bara.

Ustawienie odpowiedniego ciśnienia roboczego do wymiany/odpowietrzenia płynu hamulcowego w układzie hamulcowym musi przebiegać z zachowaniem ogólnej wiedzy mechanicznej oraz wskazówek z instrukcji serwisowej danego pojazdu. Podawane są tam informacje, jakie ciśnienie ustawić w kolejnej fazie wymiany przy jednoczesnym korzystaniu z funkcji wymiana płynu / odpowietrzenie układu hamulcowego testera diagnostycznego.

Podczas wymiany okresowej (eksploatacyjnej) płynu hamulcowego ciśnienia robocze ustawia się, stosując zasady:

• rozpocząć od ciśnienia 0,4 bara, jako bezpiecznego dla zbiorniczków wyrównawczych;

• eśli zbiorniczek jest zamocowany za pomocą zaczepów mocujących lub zawleczek do pompy hamulcowej, można zastosować ciśnienia 1–2,2 bary z zachowaniem ostrożności, by uniknąć rozłączenia zbiorniczka od pompy hamulcowej.

Fot. 10

Zbiorniczki wyrównawcze zastosowane w pojazdach: VW Lupo, Polo, T4 Audi 80, 100, A4, A6, Škoda Fabia, Seat Arosa – wymagają szczególnej uwagi. Maksymalne ciśnienie, jakie można ustawić podczas wymiany płynu hamulcowego w tych samochodach, wynosi 0,4 bara (fot. 10). Ciśnienie zbyt wysokie może spowodować pęknięcie zbiorniczka. Nie uszkodzi się w ten sposób ani pompy hamulcowej, ani innego podzespołu, ponieważ problem dotyczy jedynie zbiorniczka lub jego mocowania. Ciśnienia, które występują w samej pompie podczas hamowania, są na poziomie 100 barów i więcej. Jeśli przy wymianie płynu hamulcowego przy ustawionym ciśnieniu 2,2 bara na koła osi tylnej płyn hamulcowy nie płynie, należy zredukować ciśnienie do 1 bara i problem powinien ustąpić. Często wynika to z pracy układu EBV. W innych przypadkach należy sprawdzić budowę układu hamulcowego (na przykład system ATE – MKII, SBC – Mercedes), gdzie do wymiany płynu hamulcowego, odpowietrzenia systemu oraz samej kontroli na zawartość powietrza wymagane jest zastosowanie testera diagnostycznego.

W starszych rozwiązaniach należy zwrócić uwagę na zastosowanie korektora siły hamowania osi tylnej.

W instrukcjach serwisowych do nowszych pojazdów pojawiają się informacje, by podczas wymiany płynu i przy odpowietrzaniu układu hamulcowego użyć testera diagnostycznego oraz podawać płyn hamulcowy pod określonym ciśnieniem w różnych cyklach procedury. Jest to wymagane ze względu na zastosowanie bloków zaworów hydrauliki systemów ABS/ESP.

Fot. 11

Urządzenia posiadają ustawione ciśnienia robocze do współpracy z testerami diagnostycznymi wraz z manometrem, potwierdzającym i monitorującym poprawność ustawienia i stabilizacji elektronicznej podawanego ciśnienia płynu hamulcowego (fot. 11).

W układach hamulcowych z systemem ABS wymianę należy rozpoczynać od koła osi przedniej położonego najbliżej agregatu ABS/ESP.

Sprzęgła odpowietrzamy, podając płyn hamulcowy pod ciś nieniem 0,4 bara w kierunku od wysprzęglika do pompy sprzęgłowej. Wymiana płynu przebiega jak w układach hamulca od zbiorniczka.

Kierunek przepływu płynu podczas odpowietrzania hydraulicznie sterowanego układu sprzęgła powinien być odwrotny, czyli od wysprzęglika do zbiorniczka wyrównawczego. Do tego celu konieczne jest użycie końcówki pozwalającej założyć przewód ciśnieniowy na odpowietrznik (fot. 12).

Rodzaje płynów hamulcowych, ich specyfikacje, numery katalogowe i objętości opakowań, a także informacje o maksymalnych interwałach między poszczególnymi wymianami przedstawia zamieszczona obok tabela.

Dodatkowe informacje dostępne są na stronie: www.ate-hamulce.pl

Tweet

Marek Warmus
Doradca techniczny ATE Polska